"AΣΚΗΣΕΙΣ ΕΔΑΦΟΥΣ"

4ο Νηπιαγωγείο Κοζάνης

Σχ. Έτος 2005-06

Συντονίστρια προγράμματος: Καραβίδα Μαρία

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ

- Το έδαφος είναι ένα πολύπλοκο, φυσικό και βιολογικό σύστημα
- Το έδαφος είναι βασικό αβιοτικό συστατικό των δασών και  του περιβάλλοντος γενικότερα.
- Οι ανθρώπινες παρεμβάσεις (φυτοφάρμακα, λιπάσματα, χρήση μηχανημάτων, κατασκευές οδικών δικτύων, μεταλλευτικές δραστηριότητες), δημιουργούν σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα (διάβρωση, ερημοποίηση, ρύπανση).
- Η γεωγραφική θέση και η μορφολογία του εδάφους της περιοχής μας.
- Το έδαφος είναι ένα  «πεδίο μελέτης» που προσεγγίζεται εύκολα από τα παιδιά.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ

Έδαφος είναι:

- Μέσο που στηρίζει τη ζωή και βοηθά στη διατήρηση της βιοποικιλότητας
- Η μάνα γη που τρέφει και στηρίζει τα παιδιά της, τα φυτά
- Μεγάλη αποθήκη μεταλλευμάτων, ορυκτών και νερού
- Πολύτιμη κρυψώνα αρχαίων πολιτισμών
- Ζωτικός χώρος ενός απίστευτα μεγάλου αριθμού οργανισμών
- Ζωντανό φίλτρο που καθαρίζει το νερό
- Βάση της αγροτικής και δασικής παραγωγής

και άλλοι στόχοι όπως:

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΙ

Να ξεπεράσουν τα παιδιά τον εγωκεντρισμό τους, τις τυχόν δυσκολίες στην επικοινωνία και τη συνεργασία τους και να συνειδητοποιήσουν ότι ο κόσμος είναι κοινός για όλους μέσα στον οποίο οι άνθρωποι μοιράζονται ευθύνες, θέτουν στόχους, σκέπτονται, δρουν συλλογικά και υιοθετούν κανόνες κοινής αποδοχής.

Τα παιδιά παροτρύνονται να συνεργάζονται, να ρωτούν, να συζητούν τις ιδέες τους, να ζητούν βοήθεια και να συνεργάζονται αποτελεσματικά με τους ενήλικες.

Τα παιδιά συνειδητοποιούν την αλληλεπίδραση του περιβάλλοντος με τις δραστηριότητες του ανθρώπου και ότι με τις ενέργειές του ο άνθρωπος προκαλεί αλλαγές και ρύπανση στο φυσικό περιβάλλον.

Τα παιδιά ενθαρρύνονται να εντοπίζουν προβλήματα που συνδέονται με τη ρύπανση, να προβληματίζονται για τα αίτια, να αναζητούν μέτρα αντιμετώπισης και να ευαισθητοποιούνται.

ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΟΙ

Να σχηματίσουν την έννοια του χώρου με τη βοήθεια σταθερών σημείων αναφοράς που διακρίνουν μέσα στο περιβάλλον τους.

Να εξερευνήσουν το άμεσο περιβάλλον με τη φυσική κίνηση και το παιχνίδι.
Να απολαμβάνουν επισκέψεις και να επεξεργάζονται το πληροφοριακό εκπαιδευτικό υλικό που τους διατίθεται.

Να παρέχονται ψυχοκινητικές δραστηριότητες γιατί το παιχνίδι είναι το μέσο με το οποίο το παιδί σ'αυτή την ηλικία γνωρίζει τον εαυτό του, μαθαίνει για τους ανθρώπους και τον κόσμο γύρω του, συμβάλλοντας έτσι στην κοινωνικοποίησή του. 

- ΑIΣΘΗΤΙΙΚΟΙ
- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ
- ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΙ

ΜΕΘΟΔΟΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

Μέθοδος PROJECT  -  σχέδια εργασίας

Α' φάση: Διαμόρφωση σχεδίων εργασίας
Β' φάση: Διεξαγωγή των δραστηριοτήτων
Γ' φάση: Αξιολόγηση

Περιβαλλοντικό Μονοπάτι
Μετακίνηση στο προς Μελέτη Πεδίο
Μέθοδος επίλυσης προβλήματος

Τα σχέδια εργασίας (projects) είναι μια μορφή διδακτικής διαδικασίας η οποία στηρίζεται στα βιώματα των παιδιών και στην επικοινωνία όχι μόνο μεταξύ τους αλλά και με την/τον νηπιαγωγό τους.

Στην πρώτη φάση επιλέξαμε το θέμα το οποίο προέκυψε από τα ενδιαφέροντα των παιδιών, τις ανάγκες και τις απορίες που πηγάζουν από την καθημερινότητα τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις εξής δραστηριότητες: διάλογος, δημιουργία καταλόγων, μέθοδος αράχνης, παιχνίδια στην αυλή με φύλλα (συλλογή, ταξινομήσεις και ομαδοποιήσεις σε σχέση με το σχήμα, το χρώμα ή την υφή τους, ατομικές και ομαδικές εργασίες).

Στη δεύτερη φάση χωρίσαμε το θέμα σε υποθέματα και τους μαθητές σε ομάδες. Εμπλουτίσαμε το διάγραμμά μας όχι μόνο με τις τότε γνώσεις και εμπειρίες των παιδιών για το θέμα αλλά και με το τι θα ήθελαν να μάθουν, ώστε να εμπλακούν στην έρευνα με επισκέψεις, παρατηρήσεις, καταγραφή και συλλογή πληροφοριών.

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΣΤΟ ΠΡΟΣ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΔΙΟ

Αναφερόμαστε σε δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν έξω από την αίθουσα διδασκαλίας κυρίως σε χώρους υπαίθριους.

Πριν από την μετακίνηση έγινε εμπλοκή των μαθητών με συζήτηση, εντοπίσαμε στο χάρτη της πόλης τις τοποθεσίες που θα επισκεπτόμασταν (τοποθεσία Παναγίας, περιαστικό δάσος Κουρί, περιαστικό δάσος Αγ. Παρασκευής), συζητήσαμε θέματα που αφορούσαν τη μετακίνηση, την ενδυμασία και τη συμπεριφορά τους. Τα νήπια με τη σειρά τους εξοικειώθηκαν με τα όργανα, τα εργαλεία και τα υλικά που θα έπαιρναν μαζί τους (μεγεθυντικούς φακούς, φωτογραφική μηχανή, φτυαράκια, μπογιές και χαρτί).

Οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες (κολεόπτερα, υμενόπτερα, λεπιδόπτερα) και με τη βοήθεια της 1ης Εφορίας Προσκόπων παρατήρησαν, φωτογράφησαν, συζήτησαν, συνέλεξαν υλικά, αναγνώρισαν και κατέγραψαν τη βλάστηση (κατώτερα φυτά, ποώδες βλάστηση, θάμνοι, δέντρα), αναγνώρισαν την πανίδα ψάχνοντας για ίχνη ζώων και πουλιών (βιοδηλωτικά ίχνη) και ανακάλυψαν τα κρυμμένα μικρά ζωάκια.

Επιστρέφοντας στην τάξη έγινε η επεξεργασία όλων αυτών που συνέλεξαν, δημιούργησαν ομαδικές εργασίες, ταξινόμησαν φωτογραφίες, κατέγραψαν παρατηρήσεις και πληροφορίες και οδηγήθηκαν στην καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για προστασία και καλυτέρευση του φυσικού περιβάλλοντος.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ  

Επισκεφτήκαμε μαζί με τα παιδιά το Ιστορικό - Λαογραφικό και Φυσικής Ιστορίας Μουσείο της Κοζάνης, όπου παρατηρήσαμε τις συλλογές με τα ορυκτά, τα πετρώματα και τα απολιθώματα, γνωρίσαμε τα αρχαιολογικά ευρήματα και είδαμε από κοντά ζώα και πουλιά. Στο τέλος της επίσκεψης δανειστήκαμε τη Μουσειοσκευή με θέμα το «ψωμί» για να προσεγγίσουμε το έδαφος ως μέσο παραγωγής τροφής για τον άνθρωπο. Επισκεφτήκαμε τις εγκαταστάσεις του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Ν.Κοζάνης σε μια προσπάθεια μας να γνωρίσουν τα παιδιά τα τοπικά προϊόντα και τον τρόπο καλλιέργειάς τους. Τέλος συναντηθήκαμε με το νηπιαγωγείο, με το οποίο συνεργαστήκαμε όλη τη χρονιά, στην τοποθεσία «Παναγία», έξω από την πόλη της Κοζάνης όπου ανταλλάξαμε πληροφορίες, συμμετείχαν τα παιδιά σε ομαδικά παιχνίδια, εξερεύνησαν το χώρο και φεύγοντας περισυνέλλεξαν τα σκουπίδια.

ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

Τα παιδιά εύκολα εντοπίζουν προβλήματα στο χώρο του σχολείου τους, τα σκουπίδια είναι πρόβλημα υπαρκτό και για το σχολείο και για τη γειτονιά τους,  ενδιαφέρονται για την διαμόρφωση του αύλειου χώρου και είναι έτοιμα να αναλάβουν δράση ζητώντας από τις υπηρεσίες του Δήμου να στηρίξουν τα αιτήματα τους. Για να μη μετατραπεί η φύση μας σε μια απέραντη χωματερή, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε στο σχολείο με τη βοήθεια του τμήματος Ανακύκλωσης του Δήμου Κοζάνης, το δικό μας πρόγραμμα ανακύκλωσης χρησιμοποιώντας τους ειδικούς κάδους για χαρτί, αλουμίνιο, γυαλί και μπαταρίες. Έτσι λοιπόν όλη τη χρονιά μαζεύαμε «χαμένους θησαυρούς». Με την εμπλοκή των παιδιών σε τέτοιου είδους δραστηριότητες, είχαμε σαν στόχο να έρθουν σε επαφή με φορείς, να καταγράψουν λύσεις και να εξετάσουν εάν είναι εφαρμόσιμες.  



ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΤΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Επισκέψεις συνεργατών και οργάνωση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων

- Επίσκεψη της Αρχαιολόγου
- Με τη Διαιτολόγο στην κουζίνα.
- Με τη Γεωπόνο στο σχολείο
- Με το Δασοπόνο προσεγγίσαμε το μικρόκοσμο του εδάφους
- Στην Αίθουσα πληροφορικής του Δημοτικού Σχολείου

Τα παιδιά συμμετείχαν σε πλήθος δραστηριότητες και μέσα στο σχολείο με σκοπό να οργανωθεί κοινή βάση γνώσης γύρω από το θέμα, να ενισχυθεί η ομάδα και να σχεδιαστεί η έρευνα.

Έπαιξαν λοιπόν στην αυλή του σχολείου και συνέλεξαν πεσμένα φύλλα τα οποία στη συνέχεια ταξινόμησαν και ομαδοποίησαν σε σχέση με το σχήμα, το χρώμα ή την ύφη τους, πραγματοποιώντας ατομικές ή ομαδικές εργασίες. Εκεί άρχισαν να παρατηρούν το έδαφος πιάνοντας το, μυρίζοντας το, σκάβοντας, ανακατεύοντας.

Μέσα στο χώρο του σχολείου οργανώθηκαν οι γωνιές της φύσης, του κρόκου, της θεάς Δήμητρας, της ανακύκλωσης, των ορυκτών και πετρωμάτων, των ανακοινώσεων και της πράσινης βιβλιοθήκης.
   
Η γωνιά της φύσης εμπλουτίστηκε με φυσικά υλικά, εργαλεία και συλλογές. Τα νήπια πειραματίστηκαν φυτεύοντας διάφορους σπόρους, αναγνωρίζοντας διάφορα είδη τους, ταξινομώντας τους, συγκρίνοντάς τους.
   
Η γωνιά του κρόκου ήταν αφιερωμένη στο ομώνυμο τοπικό προϊόν. Η επίσκεψη της γεωπόνου μας έδωσε την αφορμή να μιλήσουμε για καλλιέργειες και να αναφερθούμε με περισσότερες λεπτομέρειες στον κρόκο. Επίσης, μαζί της παρατηρήσαμε τη συλλογή μας από χώμα, συγκρίναμε, περιγράψαμε, εντυπωσιαστήκαμε από τα διαφορετικά χρώματα του εδάφους και μετρώντας το ph βρήκαμε πως το χώμα εκτός από χρώμα έχει και γεύσεις (όξινο, αλκαλικό και ουδέτερο). Τέλος με τη βοήθεια της, φυτέψαμε μέσα στην τάξη.
   
Παράλληλα η γωνιά των ανακοινώσεων εμπλουτίστηκε με άρθρα και φωτογραφίες από περιοδικά ή εφημερίδες με θέματα σχετικά με το περιβάλλον και η πράσινη βιβλιοθήκη με παιδική λογοτεχνία οικολογικής συνείδησης, λειτουργούσε όλη τη χρονιά ως δανειστική.
   
Υποδεχτήκαμε τη διαιτολόγο και μαζί της εντοπίσαμε στην πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής τα φυτά που συνθέτουν τη βάση της ανθρώπινης διατροφής. Τα παιδιά συμπλήρωσαν έναν κατάλογο με τα τρόφιμα που καταναλώνουν και γνώρισαν τα βιολογικά προϊόντα. Αυτοσχεδίασαν ρόλους και σενάρια και με τη βοήθεια της καλεσμένης τους μας προσκάλεσαν σε γεύμα πλούσιο σε φυτικές τροφές.
   
Τα παιδιά έμαθαν για τον κύκλο του νερού, τα υπόγεια νερά και τη λειτουργία του εδάφους ως φυσικού φίλτρου του νερού μέσα από την αφήγηση ιστοριών (Εκπαιδευτικό πακέτο, Μια σταγονοπαρέα στη λίμνη μας, Κ.Π.Ε Καστοριάς), τη ζωγραφική, τη δραματοποίηση και τα πειράματα.
   
Με γρίφους, σπαζοκεφαλιές και φύλλα εργασίας (Τα σπίτια των ζώων, Εκδ. Καλειδοσκόπιο), γνωρίσαμε τη μαμά ασβό με τα μικρά της, τη μαμά κουνέλα, τη μαμά αλεπού και τη μαμά τυφλοποντικίνα. Κάτω από το έδαφος ζουν και οι καλικάντζαροι. Θρύλοι, μύθοι, παραδόσεις και λαϊκά παραμύθια γι'αυτά τα πλάσματα, ήταν οι δραστηριότητες των παιδιών για τα Χριστούγεννα, οι οποίες ολοκληρώθηκαν με θεατρικό δρώμενο σχετικό με το θέμα.
   
Τα παιδιά συνέλεξαν υλικό και πληροφορίες για τους «γονείς» του εδάφους: τα πετρώματα, που με τη σειρά τους μας δίνουν τα ορυκτά. Γνωρίσαμε το λιγνίτη, ο οποίος εξορύσσεται στην περιοχή μας και ολοκληρώσαμε το ταξίδι μας κάτω από τη γη φτιάχνοντας τα δικά μας απολιθώματα.
   
Με την αρχαιολόγο προσεγγίσαμε το έδαφος ως «κρυψώνα» αρχαίων πολιτισμών. Τα νήπια έμαθαν για την ανασκαφή, τα εργαλεία της, τα αρχαιολογικά ευρήματα, γνώρισαν τη θεά Δήμητρα μέσα από τη μυθολογία και οργάνωσαν με την αρχαιολόγο εκπαιδευτικές δραστηριότητες με αγγεία.
   
Την άνοιξη όλα ξυπνούν. Στο έδαφος αλλά και στο υπέδαφος παρατηρείται έντονη κινητικότητα. Μυρμήγκια, πασχαλίτσες, σκαθάρια, πεταλούδες, σκουλήκια, όλα έτοιμα για παρατήρηση, ζωγραφική, κατασκευές. Με τη βοήθεια του δασοπόνου προσεγγίσαμε το μικρόκοσμο του εδάφους.
   
Με τα παιχνίδια τα παιδιά έμαθαν, κοινωνικοποιήθηκαν, με τα πειράματα έχτισαν γνώσεις, οι επισκέψεις των ειδικών τους έδωσαν τα ερεθίσματα να αναζητήσουν πληροφορίες και σε χώρους έξω από το σχολείο. Όπως αναφέρεται και στις μεθόδους υλοποίησης του προγράμματος, οργανώσαμε και πραγματοποιήσαμε επισκέψεις με τα παιδιά τόσο στο δομημένο περιβάλλον όσο και στο φυσικό, ένα καταπληκτικό πεδίο ανακαλύψεων για εκείνα.
   
Φτάνοντας στο τέλος της εργασίας τους, ολοκλήρωσαν την προσέγγιση του θέματος σχεδιάζοντας ένα επιτραπέζιο παιχνίδι τύχης και γνώσης με τίτλο «Ασκήσεις. εδάφους».

Τα παιδιά εξέφρασαν αυτό που έμαθαν, ταξινόμησαν φωτογραφίες, σχεδίασαν αφίσες και προσκλήσεις, εκθέσανε ζωγραφιές και κατασκευές, οργάνωσαν την παρουσίαση της δουλειάς τους, συμμετείχαν σε θεατρικά δρώμενα.
    
Oι εργασίες μας...








Επιτραπέζιο παιχνίδι...

 

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΚΤΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΜΕΘΟΔΟΣ: Μελέτη στο πεδίο

Οργάνωση δραστηριοτήτων

- Πριν τη μετακίνηση
- Εργασία στο πεδίο
- Επιστροφή στο σχολείο - εργασία στην τάξη

Περιαστικό δάσος Αγίας Παρασκευής

Περιαστικό δάσος Κουρί

Τοποθεσία Παναγίας


ΜΕΘΟΔΟΣ: Περιβαλλοντικό Μονοπάτι

- Στο φυσικό περιβάλλον
- Στο εργασιακό περιβάλλον
- Στο δομημένο περιβάλλον

Τοποθεσία Παναγίας

Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών ν. Κοζάνης

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας

Αύλειος χώρος

Αύλειος χώρος

Αύλειος χώρος

ΔΡΑΣΕΙΣ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

- Πραγματοποιήθηκαν συγκεντρώσεις γονέων
- Εφαρμόστηκε Πρόγραμμα Ανακύκλωσης
- Συμμετοχή σε δεντροφυτεύσεις
- Συμπληρώθηκαν έντυπα από τα παιδιά με τη συνεργασία των γονιών τους
- Πραγματοποιήθηκε συνάντηση με το συνεργαζόμενο σχολείο
- Οργανώθηκε εκστρατεία ενημέρωσης μοιράζοντας ενημερωτικά φυλλάδια
- Δημοσιεύθηκε το πρόγραμμα  στις τοπικές εφημερίδες και στα τοπικά Μ.Μ.Ε.
.* Η συμμετοχή των γονιών κρίθηκε απαραίτητη, ιδιαίτερα στη β΄ φάση του project, στόχος μας ήταν η ευαισθητοποίηση τους και η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα, όχι ως απλοί παρατηρητές αλλά ως πραγματικοί συνεργάτες.
 
* Η ανάγκη να συνεργαστούν τα παιδιά με τις τοπικές αρχές προέκυψε από την οργάνωση και τη διαμόρφωση των διαγραμμάτων σχεδιασμού, τις ερωτήσεις τους, τους προβληματισμούς τους, τις ανησυχίες τους.
 
* Η σύνταξη και η συμπλήρωση ερωτηματολογίων ή τα ενημερωτικά φυλλάδια είχαν και έχουν σαν στόχο την ευαισθητοποίηση σε καθημερινό επίπεδο, στην οικογένεια, στο σχολείο, στη γειτονιά.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Πρόσκληση

Αφίσα παρουσίασης

Αίθουσα τέχνης

Χώρος εκδηλώσεων σχολείου

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Σε σχέση με:

u- τους στόχους του προγράμματος
u- τη μεθοδολογική του πορεία
u- τη γενική του οργάνωση

Στάδια:

- Αρχική αξιολόγηση
- Διαμορφωτική αξιολόγηση
- Τελική αξιολόγηση

Πορεία: συζήτηση, διαγράμματα σχεδιασμού, ημερολόγιο σχεδιασμού project, κατασκευές, ζωγραφιές, παιχνίδια, ερωτηματολόγια, συγκεντρώσεις γονέων, παρουσιάσεις, ανακοινώσεις.

ΑΡΧΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Στην αρχική φάση της διερεύνησης στόχος μας ήταν να δημιουργηθεί ένα κοινό πεδίο γνώσεων και εμπειριών μεταξύ των παιδιών με συζήτηση, διάλογο, αφήγηση ιστοριών, ζωγραφική, κατασκευές. Το διάγραμμα ή η μέθοδος της αράχνης είχε σαν επίκεντρο το βασικό μας θέμα και ποικιλία επιμέρους προτάσεων όπου εμπλέκονταν στόχοι του αναλυτικού προγράμματος, έννοιες του θέματος, ερωτήσεις των παιδιών. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύθηκε η κατανόηση του θέματος και οργανώθηκε καλύτερα η διαδικασία της έρευνας.

ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
   
Στα μικρά παιδιά αρέσει να μοιράζονται αυτά που έμαθαν με τους άλλους είτε με τη συζήτηση είτε με άλλες μορφές επικοινωνίας (ζωγραφιές, θεατρικό παιχνίδι, παιχνίδι ρόλων). Καταφύγαμε στην αυτοαξιολόγηση ώστε:
- να διατυπώσουμε τα πρώτα μας συμπεράσματα
- να ελέγξουμε τις πληροφορίες που είχαμε συλλέξει
- να προταθούν εναλλακτικές λύσεις
- να διαμορφωθούν οι προτάσεις
- να ελέγξουμε εάν επιτεύχθηκαν οι στόχοι μας.
    
Κατά την εξέλιξη του προγράμματός μας, παρεμβλήθηκαν τα διαλείμματα ανατροφοδότησης με την αναθεώρηση του διαγράμματος σχεδιασμού, με τις διάφορες κατασκευές, ζωγραφιές και προϊόντα λόγου. Παρουσιάστηκαν οι νέες ιδέες των παιδιών, ελέγχθηκαν οι πληροφορίες και έγιναν αναφορές για την πρόοδο της δουλειάς τους. Η διαδικασία είναι πολύτιμη για τα παιδιά καθώς αντιλαμβάνονται με αυτόν τον τρόπο ότι αυξάνονται οι γνώσεις τους.

ΤΕΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 
   
Με την ολοκλήρωση του διαγράμματος σχεδιασμού τα παιδιά ενίσχυσαν την αυτοπεποίθηση τους και πίστεψαν στις δυνατότητές τους να διεξάγουν έρευνες και να αποκτούν γνώσεις. Με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων οι εκπαιδευτικοί αξιολογήσαμε το πρόγραμμα σε σχέση με τους στόχους για το κάθε παιδί ξεχωριστά αλλά και για όλη την ομάδα. Πραγματοποιήσαμε συγκεντρώσεις γονέων, με στόχο μέσα από τη συμμετοχή τους στις δραστηριότητες του σχολείου , να κατανοήσουν καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά τους μαθαίνουν και να ενισχύσουν τις κλίσεις τις οποίες εκείνα έχουν πιθανόν αναπτύξει με την ενασχόληση τους με το συγκεκριμένο πρόγραμμα.
   
Σε όλα τα στάδια της αξιολόγησης οι εκπαιδευτικοί συμπληρώναμε το Ημερολόγιο Σχεδιασμού Project (Helm, Katz, 2002, Μέθοδος project και προσχολική εκπαίδευση, εκδ. Μεταίχμιο). Ήταν ένας τρόπος να καταγράφονται πληροφορίες και παρατηρήσεις για την καλύτερη εφαρμογή του project με τους μικρούς ερευνητές.  

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στο πλαίσιο του προγράμματος τα παιδιά:
u

- Κατέθεσαν προσωπικές εμπειρίες, προβληματισμούς, ιδέες, ενδιαφέροντα.
u
- Συμμετείχαν σε πλήθος δραστηριότητες εντός και εκτός σχολείου.
u
- Εντόπισαν πηγές πληροφόρησης.
u
- Συνέλεξαν έντυπο υλικό.
u
- Καλλιέργησαν δεξιότητες.
u
- Οργάνωσαν και απόλαυσαν επισκέψεις.
u
- Συνεργάστηκαν, παρατήρησαν, ταξινόμησαν, πειραματίστηκαν, ερμήνευσαν.
u
- Ήρθαν σε επαφή με την κοινωνία και τη ζωή.

Για τη βοήθεια και τη στήριξη  ευχαριστούμε.
u

- τα παιδιά που συμμετείχαν στο πρόγραμμα και τους γονείς τους.
u
- τον Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ν. Κοζάνης, κ. Μπλάντζα  Νικόλαο.
u
- το Δήμο Κοζάνης και συγκεκριμένα:
.
τον κ. Κακουλίδη, προϊστάμενο του Τμήματος πρασίνου
.
την κ. Ανθοπούλου Αλεξάνδρα, Γεωπόνο
.
την κ. Δαρματζίδου Δέσποινα, Υπεύθυνη της Ανακύκλωσης.
u
- το Κ.Π.Ε. Καστοριάς (Δρ. Θ. Μαρδίρης, Ν. Αντωνίου, Κ. Μηντζιαρίδης, Μ. Γρηγορίου, Αν. Ατζέμη, Κ. Τζέρπος, Αν. Πισιώτη-Αδάμ, Αθ. Ευαγγέλου)
u
- τον Αναγκαστικό Συνεταιρισμό Κροκοπαραγωγών Ν. Κοζάνης
u
- την 1η Εφορία Προσκόπων Ν. Κοζάνης
u
- το Ιστορικό- Λαογραφικό και Φυσικής Ιστορίας Μουσείο της Κοζάνης
u
- την κ. Γκουντιού Κατερίνα, Διαιτολόγο
u
- τον κ. Γκατζόφλια Γιάννη, φωτογράφο
u
- την κ. Καραβίδα Κατερίνα, Αρχαιολόγο-Ιστορικό Τέχνης
u
- την κ. Τριανταφύλλου Ασημίνα, Γεωπόνο
u
- τον κ. Τσατσιάδη  Ευριπίδη, Δασοπόνο