"ΒΟΤΑΝΑ: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΩΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ"

6ο Γυμνάσιο Ηρακλείου
Σχ. Έτος 2005-2006

Ο Θεός δημιούργησε φάρμακα που φύονται στη γη,
κι όποιος είναι σοφός, δεν θα τα αποφεύγει.
Απόκρυφα, Εκκλησιαστής 34: 4

Το Μεγάλο Πνεύμα είναι ο πατέρας, όμως η γη είναι η μητέρα.
Εκείνη μας τρέφει, κι ό,τι βάζουμε στο χώμα μας το επιστρέφει και μας δίνει επιπλέον θεραπευτικά φυτά.
Ο Μεγάλος Κεραυνός, Ινδιάνος της Βορείου Αμερικής 1900

Την τελευταία δεκαετία έχει ανανεωθεί το ενδιαφέρον για την παραδοσιακή ιατρική, και γίνονται πολλά διεθνώς για να πάρει τη θέση που της αξίζει.
Η φυσική ιατρική ξαναγεννιέται.
Anthony Huxley, Πράσινη Κληρονομιά, 1984

* Απόσπασμα από το εκπαιδευτικό υλικό
που δημιούργησε η περιβαλλοντική ομάδα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΟΤΑΝΟ

Θα μπορούσατε να ισχυριστείτε ότι όλα τα χρήσιμα φυτά είναι βότανα. Έτσι περίπου ορίζει τη λέξη το λεξικό της Αγγλικής της Οξφόρδης, αναφέροντας λεπτομερώς πως ο όρος "αφορά φυτά των οποίων τα φύλλα ή οι μίσχοι και τα φύλλα χρησιμεύουν ως τροφή ή θεραπεία ή με κάποιον τρόπο, χάρη στη μυρωδιά ή το άρωμα τους''. Αναλογιζόμενος την ατέλειωτη γκάμα των σύγχρονων φυτών και τις τρέχουσες χρήσεις τους, θα έμπαινε κανείς στον πειρασμό να πλατύνει, παρά να περιορίσει αυτόν τον ορισμό. Θα περιλάμβανε, για παράδειγμα, τα άνθη και τις ρίζες κι όχι μόνο τα φύλλα και τα κοτσάνια, φυτά που χρησιμοποιούνται ως απορρυπαντικά και βαφές κι όχι μονάχα για τροφή και θεραπείες και κάποιες από τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούν άτομα τόσο άσχετα μεταξύ τους όπως όσοι πίνουν κοκτέιλς, οι ιστορικοί της κηποκαλλιέργειας και οι ολιστικοί θεραπευτές. Για να επεκτείνουμε, λοιπόν, τον ορισμό του Λεξικού της Οξφόρδης, βότανο μπορεί να ονομάζεται κάθε φυτό που χρησιμοποιείται στην ιατρική ή ως συστατικό τροφής ή ποτού, χάρη στις συντηρητικές και ενισχυτικές της γεύσης ιδιότητες του ή για σχετικές με την υγεία αρετές του ή για την αρωματική, καλλυντική ή καθαριστική του δράση πάνω σε οποιοδήποτε άλλο προιόν. Ένας τέτοιος ορισμός περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία φυτών με πολλαπλές χρήσεις. Η αναβίωση της βοτανολογίας δεν έχει, ευτυχώς, να κάνει με ένα κίνημα με προκαθορισμένο πλαίσιο αντιλήψεων και στόχων. Ένα από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα της είναι η ποικιλία της, καθώς και ένα φάσμα ιδεών που μπορείτε να τις πάρετε όσο ελαφριά ή σοβαρά εσείς θέλετε.

Ωστόσο, περιέργως, η κοινή αντίληψη περί "βοτάνου" έχει αποκτήσει πιο περιορισμένη και ειδικευμένη σημασία στην καθημερινή χρήση. Έχουμε, για παράδειγμα την τάση ν' αποκλείουμε τα φυτά εκείνα που χρησιμεύουν μόνο ως τροφή. Το νεροκάρδαμο ως σαλάτα είναι απλώς ένα λαχανικό. Αλλά σε μια συνταγή του 18ου αιώνα, όπου το σιγόβραζαν ανακατεμένο με κοχλιωτά χορτάρια και πορτοκάλια, το χρησιμοποιούσαν αναμφισβήτητα ως βότανο. Επίσης εξαιρούμε τα φυτά εκείνα που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ως διακοσμητικά ή για πρακτικούς λόγους. Κανείς δεν θα λογάριαζε στα σοβαρά σ' ένα καλάθι κλαδάκια ιτιάς ως βότανο, ωστόσο παλιότερα χρησιμοποιούνταν ως αφέψημα για τα κρυολογήματα και τους πονοκέφαλους και τα δραστικά συστατικά τους οδήγησαν στην παραγωγή της ασπιρίνης. Δύο κοινοτοπίες παραμένουν, εντούτοις, προσκολλημένες στην τρέχουσα έννοια των βοτάνων. Η μία ιδέα πως αποτελούν μικρής, οικιακής κλίμακας "παραδοσιακά" φυτά ότι οφείλουν να κάνουν κατά οποιοδήποτε τρόπο καλό, βελτιώνοντας την υγεία, την εμφάνιση ή την ευεξία. Μια λιγότερο συμπαθητική παράλληλη εικόνα, είναι αυτή της παραξενιάς, του ερασιτεχνισμού και των προλήψεων. Η ιστορία της βοτανολογίας είναι γεμάτη από μύθους, κι αν ακόμη δεν την παίρνουν στα σοβαρά κάποιοι, αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι αρκετή από την υπάρχουσα βιβλιογραφία απέτυχε στο διαχωρισμό μεταξύ των αξιόπιστων και των κίβδηλων μαρτυριών του παρελθόντος.

ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Τα αρωματικά φυτά και βότανα είχαν μια ιδιαίτερη θέση σους ανθρώπους όλων των λαών και όλων των εποχών.

Πάντα θεωρήθηκαν σα γενναιοδωρία της μητέρας Φύσης αλλά και έκφραση της ομορφιάς. Μας προσφέρουν τροφή, οξυγόνο, άρωμα, ομορφιά και γενικότερα υγεία.

Σε όλη την Ελλάδα υπήρχαν περιοχές που είχε αναπτυχθεί η βοτανοσυλλογή για θεραπευτικούς σκοπούς. Τέτοιοι τόποι ήταν τα βουνά της Πίνδου, η Κρήτη, ο Ταΰγετος, το Άγιο Όρος και άλλα μέρη.

Η συλλογή των βοτάνων απαιτούσε μυστικότητα και προσοχή για να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητά τους. Ακόμη κι ο πρωτόγονος άνθρωπος είχε ανακαλύψει ότι πολλά φυτά-βότανα βοηθούσαν τους ανθρώπους να ξεπεράσουν δύσκολες αρρώστιες.

Στα αρχαία χρόνια πίστευαν πως ο Προμηθέας ήταν αυτός που δίδαξε τους ανθρώπους πώς να χρησιμοποιούν τα βότανα για θεραπευτικούς σκοπούς.

Ο βαθύτερος γνώστης όμως των βοτάνων ήταν ο κένταυρος Χείρων. Βότανα, όπως το Κενταύριον και το Χειρώνιον φέρουν ακόμα το όνομά του.

Οι πληροφορίες που έχουμε για τη χρήση των βοτάνων από τα αρχαία χρόνια είναι αρκετές. Έχουν βρεθεί πινακίδες που αναφέρονται σε βότανα στα ανάκτορα της Κνωσού, της Πύλου, των Μυκηνών. Αποτέλεσαν πρώτη ύλη στη βιοτεχνική παραγωγή, στην ιατρική, στην αρωματοποιία, τη βαφική, πιθανότατα και στην κουζίνα. Ακόμα βρίσκουμε βότανα και σε προσφορές σε θεούς ή σε νεκρούς. Μερικά απ' τα βότανα που αναφέρονται είναι το κόλιαντρο, το κύμινο, το σησάμι, το σέλινο, το μάραθο, ο κρόκος, η μέντα, ο δυόσμος, το κρίταμον, ο σχίνος και πολλά άλλα.

Αναφορές για τα βότανα βρίσκουμε ακόμη σε αιγυπτιακούς παπύρους και συμπεραίνουμε ότι τα χρησιμοποιούσαν για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες εδώ και 4.000 χρόνια. Επίσης οι Κινέζοι, οι Βαβυλώνιοι και οι Σουμέριοι εκτιμούσαν τη θεραπευτική τους αξία.

Είναι γνωστό πως ο άνθρωπος αναζήτησε από την αρχαιότητα φάρμακα στη φύση.

Πολλοί είναι οι μύθοι που μας λένε πως επιστράτευσαν το οπλοστάσιο της φύσης για να περιποιηθούν τις πληγές των πολεμιστών. Ένας μύθος λέει πως η Αφροδίτη έτρεξε στην Κρήτη και έκοψε δίκταμο για να γιατρέψει το λαβωμένο Αινεία.

Οι γνώσεις μας για τα βότανα της κλασσικής εποχής είναι αρκετές για να κατανοήσουμε το ρόλο τους στην ιατρική και τη διατροφή. Άλλωστε οι γιατροί της αρχαιότητας αναφέρουν πολύ συχνά τους τρόπους χρήσης των φυτών.
Αν οι άνθρωποι ζούσαν σωστά και τρέφονταν σωστά, τότε δεν θα υπήρχε η ιατρική, επειδή δεν θα υπήρχαν αρρώστιες όπως έλεγε ο Ιπποκράτης.

Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής, κατέγραψε περίπου 400 είδη βοτάνων που η χρήση τους ήταν γνωστή κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. Και αναφέρθηκε στις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Πίστευε πως ο γλυκάνισος σταματούσε το φτέρνισμα, το θυμάρι ήταν αποχρεμπτικό, η μέντα σταματούσε τον εμετό, η μαντζουράνα και η θρύμπα περιόριζαν την έκκριση της χολής.

Ο Θεόφραστος στο έργο του "Περί φυτών ιστορίας" πλουτίζει τις γνώσεις μας για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Ακολουθώντας το Μέγα Αλέξανδρο κατέγραψε σημαντικό αριθμό φυτών σε χώρες γύρω από την ανατολική Μεσόγειο πριν προχωρήσουν στα ενδότερα.

Ο κυριότερος εκπρόσωπος της βοτανολογίας, ο Διοσκουρίδης, στο έργο του "Περί ιατρικής" αναφέρει 500 είδη φυτών, 40 απ΄τα οποία είναι γνωστά και σήμερα.

Στη Βυζαντινή εποχή σε συγγράμματα συναντάμε πολλά απ' τα σημερινά βότανα όπως τη μολόχα, το κόλιανδρο, το κάρδαμο και άλλα.

Γεγονός που φανερώνει την καθημερινή χρήση τους, ήταν η εμφάνιση της Αγίας Αναστασίας, που εικονίζεται συχνά στη βυζαντινή τέχνη με μπουκαλάκια φαρμάκων και βότανα στο χέρι. Ονομάστηκε φαρμακολύτρα, αυτή που σώζει με φάρμακα τους ανθρώπους, αφού έτρεχε στις φυλακές όπου υπήρχαν Χριστιανοί φυλακισμένοι και θεράπευε τις πληγές τους με βότανα και φάρμακα. Στην Ελλάδα θεωρείται Αγία-γιατρός και αγία των βοτάνων.

Η μεγάλη ακμή της βοτανολογίας σημειώθηκε το Μεσαίωνα.

Σημαντική ήταν η συμβολή του βοτανολόγου-ιατρού Παράκελσου που πρέσβευε τη χρήση του μεγάλου φαρμακείου της φύσης.

Η χρησιμοποίηση των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών συνεχίστηκε από τότε για να φθάσουμε στην εποχή μας, που η επιστήμη προσπαθεί να χρησιμοποιήσει κι άλλα φυτά τόσο στην παρασκευή φαρμάκων όσο και στην παρασκευή καλλυντικών και τροφίμων από το φαρμακείο της φύσης.

ΒΟΤΑΝΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ

Αν στρέψει κανείς με προσοχή το βλέμμα του στη φύση, θα παρατηρήσει πως υπάρχει μια σχέση αλληλοσυμπλήρωσης μεταξύ του φυτικού κόσμου και του ίδιου του ανθρώπου.

Είμαστε αναπόσπαστο μέρος της αλυσίδας της φύσης, όσο κι αν συχνά προσπαθούμε να το ξεχάσουμε. Αυτήν ακριβώς τη σχέση εκμεταλλεύτηκε ο άνθρωπος από την αρχαιότητα κιόλας και μέσα από την παρατήρηση και τη συστηματική έρευνα εκτίμησε για την ίδια του τη ζωή τις θεραπευτικές ιδιότητες πολλών φυτών.

Γιατί το οικοσύστημα με ένα σοφό τρόπο έχει φροντίσει να εφοδιάσει το φυτικό κόσμο με όλα τα απαραίτητα στοιχεία που έχει ανάγκη ο άνθρωπος για τη ζωή του.

Στην αρχαία Ελλάδα οι ιατρικές γνώσεις ήταν αρκετά προηγμένες. Οι γνωστοί γιατροί της αρχαιότητας, τους οποίους μνημονεύει ο Όμηρος και οι μεταγενέστεροι συγγραφείς, ήταν οι "ριζοτόμοι" (έτσι ονομάζονταν οι πρακτικοί γιατροί-βοτανολόγοι που καλλιεργούσαν τα φαρμακευτικά φυτά ή τα μάζευαν από τα δάση).

Περίφημοι ριζοτόμοι παρουσιάζονται και στην Κρήτη, οι οποίοι γνώριζαν ένα μεγάλο αριθμό φυτών με αποκλειστική θεραπευτική χρήση, είτε με μορφή αφεψημάτων, είτε με τη μορφή εμπλάστρων κι αλοιφών, πχ. το σπλήνιο για τους πόνους της σπλήνας, το δίκταμο για τα γυναικολογικά προβλήματα.

Ο Πλίνιος μάλιστα γράφει ότι η Κρήτη ήταν η πατρίδα δύο δένδρων με μεγάλη ιατρική χρησιμότητα του κρητικού πεύκου και του κρητικού κυπαρισσιού, από τα οποία έβγαζαν αιθέρια έλαια. Οι Κρήτες για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούσαν ακόμα το πεπόνι, τον κρίνο και το χρυσάνθεμο. Και φαίνεται πως όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ινδία, την Κίνα, την Αίγυπτο, την Αυστραλία τα βότανα εκτιμούνταν ιδιαίτερα για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.

Οι Σουμέριοι ένας από τους αρχαιότερους λαούς του κόσμου γνώριζαν τις θεραπευτικές ιδιότητες 200 περίπου φυτών μεταξύ των οποίων το θυμάρι, ο κρόκος, η ρίγανη, το μάραθο, και άλλα.

Οι Αιγύπτιοι επίσης τα χρησιμοποιούσαν στις θρησκευτικές τελετές, στην παρασκευή αρωμάτων, αλοιφών, για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων καθώς επίσης για τη μουμιοποίηση των νεκρών. Η χρησιμοποίηση των βοτάνων συνεχίστηκε από τότε για να φτάσουμε στην εποχή μας που η προφορική παράδοση μας κληροδοτεί τη γνώση για τις ευεργετικές ιδιότητες των φυτών της κάθε περιοχής. Οι περισσότεροι από μας αγνοούν τα δώρα της φύσης γι αυτό πρέπει να μάθουμε να εκτιμάμε αυτά που η φύση απλόχερα μας χάρισε.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η σύγχρονη διαιτολογία θεωρεί τη μεσογειακή δίαιτα ως τρόπο ζωής που χαρίζει μακροζωία και καλή υγεία.

Έχουν περάσει 2.500 χρόνια από τότε που ο Ιπποκράτης διαπίστωνε τη στενή σχέση της διατροφής με την υγεία. "Αν οι άνθρωποι ζούσαν και τρέφονταν σωστά δεν θα υπήρχαν αρρώστιες"όπως αναφέρει.

Η σημερινή ιατρική έχει στρέψει το βλέμμα της στη Μεσόγειο και ειδικότερα στην Κρήτη και σε άλλες ελληνικές περιοχές επειδή διαπιστώθηκε μετά από έρευνες που έχουν γίνει διεθνώς ότι τα ποσοστά θνησιμότητας σε παγκόσμια κλίμακα από καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνους είναι πιο μικρά από άλλες περιοχές, γιατί οι άνθρωποι ακολουθούν τα παραδοσιακά πρότυπα διατροφής.

Στη Μεσόγειο οι άνθρωποι από την αρχαιότητα αναζήτησαν τη διατροφή τους και τα φάρμακα τους στη φύση. Η μελέτη των βοτάνων άρχισε από τη μακρινή αρχαιότητα. Εκατοντάδες φυτά μελετήθηκαν αφήνοντας σημαντική παρακαταθήκη για μας τους μεταγενέστερους.

Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσαν τα ίδια φυτά και ως τροφές και ως φάρμακα. Οι γιατροί είχαν παρατηρήσει ότι η σωστή διατροφή μπορεί όχι μόνο να προλάβει αλλά και να θεραπεύσει αρρώστιες. Κοινό γνώρισμα λοιπόν πολλών πολιτισμών υπήρξε η καταφυγή στο φαρμακείο της φύσης από τη μια άκρη της γης ως την άλλη.

Η ιστορία της κρητικής διατροφής ξεκινά από πολύ παλιά, ακόμη και πριν από τη νεολιθική εποχή. Μόνο που δεν υπάρχουν στοιχεία παρά μόνον σοβαρές ενδείξεις για το τι έτρωγαν οι Κρητικοί πριν από 5.000 χρόνια.

Την περίοδο του Μινωικού πολιτισμού, 4.000 χρόνια πριν τα πράγματα αρχίζουν να γίνονται πιο σαφή. Από τα ευρήματα των αρχαιολογικών ανασκαφών φαίνεται πως οι αρχαίοι Μινωίτες, κατανάλωναν τα ίδια σχεδόν προϊόντα που καταναλώνει και ο σημερινός κρητικός. Στα ανάκτορα της μινωικής εποχής βρέθηκαν μεγάλα πιθάρια για το λάδι, τους δημητριακούς καρπούς, τα όσπρια και το μέλι. Και στις διάφορες τοιχογραφίες βλέπουμε κρητικά φυτά και βότανα. Οι αρχαίοι Μινωίτες κληροδότησαν σε μας την υγιεινή διατροφή που στηρίζεται στη φύση.

Οι σημερινοί Κρητικοί κάνουν προσπάθεια να διατηρήσουν, να συνεχίσουν και να προωθήσουν τις διατροφικές συνήθειες των προγόνων τους.

ΛΟΥΤΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η λουτροθεραπεία είναι η θεραπευτική αγωγή που στηρίζεται στη χρήση βοτάνων ή αιθέριων ελαίων στο λουτρό. Αναπτύχθηκε κατά την αρχαιότητα στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Αίγυπτο, την Κίνα, την Ινδία, τη Σουμερία και το Ισραήλ. Βοηθούσε στην ανακούφιση από τους πόνους και στην ευεξία του σώματος.

Στην Κρήτη διασώζεται μέχρι και σήμερα συνταγή λουτροθεραπείας γνωστή ως το "Σαραντοβότανο". Είναι ένα μείγμα βοτάνων της κρητικής χλωρίδας που η παράδοση το θέλει πολύ αποτελεσματικό για την αποκατάσταση της υγείας. Η συνταγή αυτή διασώθηκε γιατί η ποιητική μορφή της βοηθούσε στην αποστήθιση της και απ' αυτούς που δεν ήξεραν να διαβάζουν.

Σαραντοβότανο

"Σαν την υγεία σου έχασες και θες να την κερδίσεις
μόνο με βότανα της γης θα την ξαναποκτήσεις.
Φύλλα κιτροπορτοκαλιάς κι άρωμ' από λεμόνι,
Ανερατζά, μανταρινιά, ξαρρωστικό κυδώνι.
Μάζωξε απ' τσι ποταμούς, τα' ακονιζάς τα χνάρια,
βάτο και τσάι του βουνού και τα' αμπιστιάς κλωνάρια.
Μάζωξε έρωντα πολύ απ' τα βουνά τση Κρήτης
Και σφάκα την πικραδερή, δάφνες, μυρτιές να βρίσκεις.
Θύμο, κισό κι αγκαραθιά και αγκαθαστιβίδα,
τη μυρωδιά βασιλικού, φασκομηλιά και θρύμπα.
Μέντα και δεντρολίβανο, όπου μοσχομυρίζει,
Το λένε και αρισμαρί που την υγειά χαρίζει.
Πάρε τα γιασεμόφυλλα, τη ροδαρά με τ' άνθη,
Γαρεφαλόβιολες πολλές και γαρεφάλου άνθη.
Απήγανο και βάρσαμο τση γης το χαμομήλι,
Τη μυριστή αμπερόριζα που δένουν στο μαντήλι.
Πάρε το κοκκινόχαρτο, βάλε και κουτσουνάδα,
Που κάνουν κοκκινόλαδο στου ήλιου την πυράδα.
Φύλλα συκιάς κι αμυγδαλιάς και φύλλα μαντζουράνας,
Φλισκούνι που μοσκοβολά σαν κόρφος κάθε μάνας.
Το μαϊντανό, το σέλινο και την αντωναίδα,
τ' αγούδουρα, τ' αγλακιχτού τον κλάδο και τα φύλλα.
Σαράντα είναι όλα. Βράσε τα και γέμισε μια σκάφη
Και διώξε απ' το κορμάκι σου τσι πόνους και τα πάθη."

ΑΓΓΕΛΙΚΗ (Angelica archangelica)

Το βότανο αυτό λέγεται ότι ονομάστηκε έτσι επειδή ένας άγγελος παρουσιάστηκε κάποτε σ' ένα μοναχό και του αποκάλυψε τις φαρμακευτικές του ιδιότητες αφού όπως του είπε θεράπευε την πανούκλα. Από τότε πίστευαν πως η αγγελική προστάτευε από το κακό και τις λοιμώδεις νόσους.

Ο Καλπέπερ το συνιστούσε σε διάφορες παθήσεις από το δάγκωμα σκύλου ως την ουρική αρθρίτιδα. Επίσης αυτό το βότανο ήταν αφιερωμένο σε ειδωλολατρικούς θεούς και εμφανιζόταν σε ειδωλολατρικές γιορτές.

Σήμερα χρησιμοποιείται στη διακοσμητική ζαχαροπλαστική και στην παρασκευή λικέρ.

ΑΧΙΛΛΕΙΑ (Achillea millefolium)

Άλλες ονομασίες αχιλλέα, αχίλλειος, χιλιόφυλλη, χιλιόφυλλο, αγριαψιθιά. Το όνομα της προέρχεται από τον Αχιλλέα που χρησιμοποιούσε αυτό το βότανο για να γιατρεύει τα τραύματα των στρατιωτών. Μ' αυτό είχε γιατρέψει και τον πληγωμένο Τήλεφο. Θεωρούνταν ιερό φυτό. Τα κοτσάνια της τα χρησιμοποιούσαν οι Δρυίδες για να προλέγουν τον καιρό, ενώ στην Κίνα τα χρησιμοποιούσαν για να προλέγουν το μέλλον.

ΑΓΡΙΜΟΝΙΑ (Agrimonia eupatoria)

Το όνομα της σημαίνει "καταρράκτης" γιατί πίστευαν πως είχε ιδιαίτερες θεραπευτικές ιδιότητες για τις παθήσεις των ματιών. Οι Αγγλοσάξωνες πίστευαν ότι προστάτευε απ' τα στοιχειά και απ' το κακό και το χρησιμοποιούσαν για τη θεραπεία των μυρμηγκιών και των δαγκωμάτων των φιδιών. Οι μοναχοί το καλλιεργούσαν γιατί θεράπευε το στομαχόπονο και τα ανοιχτά τραύματα. Το 19ο αιώνα θεωρούνταν πολύτιμο υποκατάστατο του ακριβού τσαγιού ή το πρόσθεταν σ' αυτό για να του δώσουν ένα λεπτό άρωμα.