Στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2008-2009, η περιβαλλοντική ομάδα του Γυμνασίου Καλαμπακίου θα συνεχίσει και θα ολοκληρώσει το πρόγραμμα Π.Ε.: "ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ - ΕΝΑ ΜΙΚΡΟΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΕ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ ΑΝΑΖΗΤΑ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΕΣ".

Σκοπός και στόχος του προγράμματος:
Το πρόγραμμα αυτό αποσκοπεί στο να εξοικειώσει τα παιδιά με:
- τη δομή του κυττάρου
- τη δομή του DNA
- τις λειτουργίες του DNA
- το μηχανισμό των μεταλλάξεων
- τη σχέση ανάμεσα στα προηγούμενα και τη βιοποικιλότητα

Στόχος μας είναι τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν γνώσεις: Κυτταρικής βιολογίας, Μοριακής Βιολογίας, Γενετικής, Εξέλιξης και Οικολογίας και να τις εκφράσουν με δημιουργικό τρόπο, χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα και υλικά μέσα από τις κατασκευές, τη ζωγραφική και την αφήγηση.

Δραστηριότητα 1η

Το κύτταρο βασική δομική και λειτουργική μονάδα όλων των ζωντανών οργανισμών.

Συνάντηση 1η:
Θεωρητική προσέγγιση του κυττάρου. Περιγράψαμε το κύτταρο και τα κυτταρικά οργανίδια. Σχολιάσαμε τη δομή και τη λειτουργία τους.

Συνάντηση 2η:
Μετά από αναζήτηση στο Internet και τη βιβλιογραφία τα μέλη της ομάδας έφεραν φωτογραφίες και εικόνες διαφόρων κυττάρων. Παρατηρήσαμε και συζητήσαμε τις ομοιότητές τους και τις διαφορές τους, τη διαφορετική θέση και λειτουργία τους.

Συνάντηση 3η:
Συμφωνήσαμε να κατασκευάσουμε δύο τυπικά κύτταρα: ένα φυτικό και ένα ζωικό.
Υλικά που χρησιμοποιήσαμε:
- Μπαλόνια
- Χαρτόνι
- Χαρτί εφημερίδων
- Αλευρόκολλα
- Ακρυλικά χρώματα
- Gesso
- Διαφανές βερνίκι
- Διάφορα άλλα υλικά που θα βοηθήσουν να δώσουμε σχήμα και διαστάσεις στα υποκυτταρικά οργανίδια.

Τρεις εβδομάδες χρειάστηκε για να κατασκευάσουμε τους σκελετούς των κυττάρων μας.
Στις επόμενες συναντήσεις μας θα χρωματίσουμε και θα προσθέσουμε τα κυτταρικά οργανίδια.

Δραστηριότητα 2η

Δομή του γενετικού υλικού

Τι είναι όμως αυτό που καθορίζει την ποικιλομορφία των κυττάρων αλλά και των οργανισμών, των οποίων αποτελούν συστατικά;

Θα συνεχίσουμε το ταξίδι μας μέσα στο κύτταρο και πιο συγκεκριμένα στο κέντρο ελέγχου όλου του κυττάρου, δηλ. τον πυρήνα.

Τι υπάρχει κάτω από τον πυρηνικό φάκελο;

Στριμωχνόμαστε μέσα από τους πόρους του πυρηνικού φακέλου και μπαίνουμε μέσα στο θαυμαστό αυτό οργανίδιο όπου μπλεκόμαστε μέσα σε σχοινιά, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά το DNA, αυτή η αξιοθαύμαστη ανεμόσκαλα που στριφογυρίζει και μας παρασέρνει στο άδυτο του κυττάρου. Αφού κατανοήσουμε τη δομή και τη χημική σύσταση του DNA θα προσπαθήσαμε να κατασκευάσουμε το μοντέλο της διπλής έλικας.

Δραστηριότητα 3η

Λειτουργία του γενετικού υλικού

Τι ρόλο όμως παίζει το DNA;

Πώς μπορεί και καθορίζει τη δομή και τη λειτουργία ολόκληρου του κυττάρου αλλά και του οργανισμού στον οποίο ανήκει;

Θα προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τις διαδικασίες της αντιγραφής, μεταγραφής και μετάφρασης του γενετικού υλικού και να τις αναπαραστήσουμε όσο αυτό γίνεται. Για το λόγο αυτό θα κάνουμε μία προσομοίωση αυτών των διαδικασιών πάνω σε πλάκες φελιζόλ, χρησιμοποιώντας νουκλεοτίδια και αμινοξέα από χαρτόνι.

Δραστηριότητα 4η

Μεταλλάξεις του γενετικού υλικού

Με ποιο τρόπο μπορεί να εμπλουτιστεί η ποικιλομορφία των οργανισμών και κατ' επέκταση η βιοποικιλότητα;

Τι είναι οι μεταλλάξεις:

Πώς δημιουργούνται;

Τι επίδραση μπορεί να έχουν οι μεταλλάξεις στο δομή και λειτουργία ενός οργανισμού;

Τι επίδραση μπορεί να έχουν οι μεταλλάξεις στη βιωσιμότητα των ειδών αλλά και στην ειδογένεση;

Και πάλι θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μία προσομοίωση των μεταλλάξεων και των επιπτώσεων τους στο κύτταρο και κατ΄ επέκταση στον οργανισμό, χρησιμοποιώντας πλάκες από φελιζόλ και νουκλεοτίδια και αμινοξέα από χαρτόνι.

Δραστηριότητα 5η

Τα παιδιά θα προσπαθήσουν να φτιάξουν ένα έντυπο -σαν ταξιδιωτικό οδηγό- στο οποίο θα παρουσιάζεται μέσα από τα δικά τους μάτια το κύτταρο και τα συστατικά του.