Διαχείριση υγρών αποβλήτων - Το παράδειγμα της Κω

... Μία από τις πλέον σύγχρονες μονάδες βιολογικής επεξεργασίας λυμάτων άρχισε να λειτουργεί στην πόλη της Κω, από το 1992. Η εγκατάσταση έχει μέγιστη δυνατότητα επεξεργασίας των λυμάτων, που αντιστοιχούν στον πληθυσμό των 33 χιλιάδων κατοίκων που προβλέπεται να έχει η Κως μέχρι το 2010. Αν σκεφτούμε ότι κάθε άνθρωπος γίνεται αιτία να οδηγηθούν καθημερινά στην αποχέτευση 250 λίτρα λυμάτων, μπορούμε να υπολογίσουμε ότι στον πληθυσμό των 33 χιλιάδων θα έχουμε 8250000 λίτρα την ημέρα. Με τα σημερινά δεδομένα και για την υψηλή κίνηση που παρατηρείται στην πόλη κατά τη θερινή περίοδο, οι εγκαταστάσεις επεξεργάζονται περί τα 4 χιλιάδες κυβικά μέτρα την ημέρα, τα οποία και αποδίδουν στη θάλασσα.

Με βάση τις εγκαταστάσεις αυτές και τα προϊόντα τους (νερό και λίπασμα), μια ιδέα του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου έγινε πραγματικότητα, μετά από χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια του ENVIREG, το 1993. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό που είχε γίνει, ή λάσπη (λίπασμα) και το άφθονο καθαρό νερό που θα παρήγαν οι εγκαταστάσεις θα χρησιμοποιούνταν για την ανάπλαση του περιβάλλοντος και τη δημιουργία ενός πάρκου μεσογειακών καλλιεργειών. Έτσι, μια ημιέρημη περιοχή μετατράπηκε σ' ένα χώρο εξαιρετικής ομορφιάς , με 2,5 χιλιάδες οπωροφόρα δέντρα, απ' αυτά που καλλιεργούνται στις παραμεσόγειες περιοχές (ξινά, ροδακινιές, μηλιές, βερικοκιές, αμυγδαλιές, φιστικιές, ελιές, αχλαδιές κ.λπ.), ενώ πολλά ακόμα μεσογειακά φυτά (πικροδάφνες, μυρτιές, δάφνες κ.ά.) πρασίνισαν το χώρο (εικ. 1). Το εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα, η σημαντική, από οικολογική άποψη, παρέμβαση και η σταθερότητα του συστήματος, το μήνυμα που ο χώρος αυτός περνάει στον κόσμο, όσον αφορά την ασφάλεια που έχει η χρήση των προϊόντων των εγκαταστάσεων βιολογικής επεξεργασίας λυμάτων, η πρόβλεψη για την πυρόσβεση, που προστατεύει και το γύρω φυσικό οικοσύστημα, και οι διάφορες άλλες παρεμβάσεις στο περιβάλλον χάρισαν στο νησί την ύψιστη διάκριση (χρυσό μετάλλιο) σε διεθνή διαγωνισμό, που έγινε με την υποστήριξη πολλών διεθνών οργανισμών στη Μάλτα το 1993 για την προστασία του περιβάλλοντος.

Εικόνα 1. Περιοχή στην Κω πριν και μετά την παρέμβαση

Το βασικό όμως όφελος από την παρέμβαση του Πανεπιστημίου Αιγαίου στην Κω ήταν αυτό της εξοικείωσης του πληθυσμού με τα προϊόντα των εγκαταστάσεων που επεξεργάζονται τα λύματά τους. Πριν από την παρέμβαση κανείς δε ζητούσε κοπριά για τον κήπο ή το χωράφι του. Μετά από την παρέμβαση όλοι μάλωναν για την κοπριά και αστειευόταν με το γνωστό ελληνικό χιούμορ στους τοπικούς άρχοντες: "Δώσε μου κοπριά για να σε ψηφίσω". Ακόμα πιο φιλόδοξο είναι τώρα το πρόγραμμα της χρήσης του νερού των εγκαταστάσεων για το πότισμα των δημοτικών κήπων, για την άρδευση καλλιεργειών, ενώ γίνεται και μελέτη για τη χρήση του, μέσα από ειδικό δίκτυο, σε ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις...

... Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι οι επιτυχείς παρεμβάσεις μπορούν να πείσουν τον κόσμο ότι το νερό των εγκαταστάσεων βιολογικής επεξεργασίας όχι μόνο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άρδευση ή άλλες χρήσεις, αλλά μπορεί κάλλιστα να οδηγηθεί , μετά την επιβαλλόμενη επεξεργασία, και στο δίκτυο του πόσιμου νερού. Όσοι διαβάζουν αυτές τις γραμμές και ανατριχιάζουν ας σκεφτούν πόσα ψοφίμια υπάρχουν στη λίμνη του Μαραθώνα, που υδρεύει την Αθήνα, πόσα ζώα πίνουν νερό από εκεί και τι υλικά ξεπλένονται μέσα στη λίμνη από τις δραστηριότητες των παραλίμνιων κοινοτήτων. Παρ' όλα αυτά, μετά τη σχολαστική διύλιση και τη χλωρίωση γίνεται πόσιμο και θεωρείται από τα πλέον κατάλληλα σ' ολόκληρη την Ευρώπη!...

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ Ν.: "Οικολογία - Εισαγωγή στη Μελέτη του Περιβάλλοντος",
Κεφ. 10: "Η Διαχείριση των Άχρηστων Υλικών", σελ. 154-156