Οι μύθοι της βιοτεχνολογίας

Το Βατικανό βρήκε τη λύση: το φάρμακο για την πείνα είναι τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα. Αλλά ο Τζέρεμυ Ρίφκιν διαφωνεί. Μεταρρυθμίσεις χρειάζονται, τονίζει, όχι βιοτεχνολογίες.

Μύθος πρώτος: η γη δεν μπορεί να θρέψει όλο τον κόσμο. Το 78% των ανθρώπων που υποσιτίζονται ζουν σε χώρες όπου υπάρχουν αρκετά τρόφιμα, οι ίδιοι όμως δεν έχουν πρόσβαση στη γη ώστε να την καλλιεργήσουν. Μεγάλο μέρος της γης αυτής ανήκει σε πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες προσπαθούν τώρα να προωθήσουν τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα. Επιπλέον, το ένα τρίτο των σπόρων που καλλιεργούνται στον αναπτυσσόμενο κόσμο χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή και εξάγεται στα αγροκτήματα των πλουσίων χωρών. Αν θέλαμε λοιπόν να αντιμετωπίσουμε σοβαρά το πρόβλημα της πείνας και της φτώχειας, λέει ο Αμερικανός γενετιστής Τζέρεμυ Ρίφκιν στη Στάμπα, θα κάναμε δύο πράγματα. Πρώτον, θα ξεκινούσαμε μια αγροτική μεταρρύθμιση που θα παρέχει πρόσβαση στη γη. Δεύτερον, θα τροποποιούσαμε τη διατροφική αλυσίδα, καταναλώνοντας λιγότερο κρέας στις ανεπτυγμένες χώρες και επιτρέποντας στους φτωχούς να καλλιεργούν περισσότερα προϊόντα για δική τους κατανάλωση.

Μύθος δεύτερος: τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα θα μπορούσαν να συμβάλουν, αν όχι στην επίλυση του προβλήματος της πείνας, τουλάχιστον στην αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων. Στην πραγματικότητα, τα προϊόντα αυτά θα οδηγήσουν σε μεγαλύτερη εξάρτηση των παραγωγών από τις πολυεθνικές και σε αύξηση του κόστους παραγωγής. Όταν ένας αγρότης αγοράζει μεταλλαγμένους σπόρους από τη Monsanto ή τις άλλες εταιρείες, στην πραγματικότητα τούς νοικιάζει για μια χρονιά. Την επόμενη περίοδο δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τους καινούργιους σπόρους που έχει παραγάγει, όπως συμβαίνει στην παραδοσιακή γεωργία, αλλά πρέπει να αγοράσει άλλους. Κι αν θέλει να εξάγει τα προϊόντα του, διαπιστώνει ότι δεν μπορεί, αφού η Ευρώπη και η Ιαπωνία δεν τα δέχονται για λόγους προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος.

Μύθος τρίτος: τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα είναι ασφαλή, αφού καταναλώνονται εδώ και χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν εισάγεις με τεχνητό τρόπο γονίδια σε αγροτικά προϊόντα, χρειάζεσαι ένα μεγάλο χρονικό διάστημα για να διαπιστώσεις με αξιόπιστο τρόπο τις επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία. Στην πραγματικότητα, χρησιμοποιείς το σύνολο των καταναλωτών ως πειραματόζωα. Στη μεγάλη τους πλειονότητα μπορεί να μη συμβεί τίποτα. Τι θα πεις όμως σ' εκείνους που θα παρουσιάσουν μια αλλεργική αντίδραση ή άλλες διαταραχές; Το ίδιο συμβαίνει με το περιβάλλον. Χρησιμοποιούμε γονίδια που εξουδετερώνουν ορισμένα παράσιτα, διευκολύνουν όμως την ανάπτυξη άλλων. Γονίδια που μπορεί να «πηδήξουν» από τα φυτά για τα οποία προορίζονται σε άλλα, με άγνωστες επιπτώσεις στις εύθραυστες ισορροπίες της φύσης.

Για ένα πράγμα είναι βέβαιος ο Τζέρεμυ Ρίφκιν: ότι τα γενετικά μεταλλαγμένα προϊόντα δεν θα κατακτήσουν ποτέ την Ευρώπη. Ο λόγος είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επιμένει να αναφέρεται στην ετικέτα ο τρόπος παραγωγής τους. Όποιο προϊόν γράφει λοιπόν ότι είναι μεταλλαγμένο, δεν θα το αγοράζει κανείς.

Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ"
του Μιχάλη Μητσού
7 Αυγούστου 2003