Β. 2. ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ
Β. 2.1. Τι είναι και γιατί μας ενδιαφέρει
Β.2.1.1. Τι είναι η βιοποικιλότητα
Β.2.1.2. Γιατί μας ενδιαφέρει η διατήρηση της βιοποικιλότητας
Β.2.2. Παράγοντες που απειλούν τη βιοποικιλότητα
Β.2.3. Διαχείριση της βιοποικιλότητας στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης

Β 2.2. Παράγοντες που απειλούν τη βιοποικιλότητα



Β 2.2.3. Χημική ρύπανση

Τα χημικά απόβλητα των αστικών και βιομηχανικών κέντρων καθώς και η μη ορθολογική χρήση συνθετικών εντομοκτόνων και φυτικών λιπασμάτων ευθύνονται, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, για την καταστροφή φυσικών οικοσυστημάτων και την εξαφάνιση ορισμένων ειδών. Ρύπανση παρατηρείται όταν μεταβάλλεται ποιοτικά ή ποσοτικά η χημική σύσταση των βασικών στοιχείων του περιβάλλοντος, του αέρα, του νερού και του εδάφους. Η ρύπανση της ατμόσφαιρας (εικ. 1, 2, 3, 4), του νερού και του εδάφους προκαλεί "εντάσεις" στα οικοσυστήματα και μειώνει το μέγεθος των πιο ευαίσθητων στις συγκεκριμένες συνθήκες πληθυσμών. Η ατμοσφαιρική ρύπανση ευθύνεται για τον περιορισμό πολλών δασικών εκτάσεων στην Ευρώπη και στην Αμερική. Παράλληλα, ο εμπλουτισμός των επιφανειακών και υπόγειων νερών με ακατέργαστα απόβλητα, αστικά και βιομηχανικά, καθώς και με εντομοκτόνα, λιπάσματα και άλλες τοξικές ουσίες επιφέρει μεταξύ άλλων (ευτροφισμός επιφανειακών νερών, βιοσυσσώρευση τοξικών ουσιών κ.ά.) τροποποίηση του pH τους, δυσχεραίνοντας την επιβίωση των ευαίσθητων σε αλλαγές του pH ειδών.

Εικόνα 1. Οι κυριότερες από τις πηγές παραγωγής αερίων που ευθύνονται για την ατμοσφαιρική ρύπανση.

Εικόνα 2. Εξασθένιση της στιβάδας του όζοντος:
Στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας (στρατόσφαιρα) και με την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας, οι χλωροφθοράναθρακες διασπώνται απελευθερώνοντας χλώριο που μετατρέπει το όζον σε οξυγόνο. Η μείωση της συγκέντρωσης του όζοντος στη στρατόσφαιρα προκαλεί αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη, με αρνητικές επιπτώσεις στους οργανισμούς των χερσαίων και των υδατικών οικοσυστημάτων.

Εικόνα 3. Το φαινόμενο της όξινης βροχής:
Αυξημένες συγκεντρώσεις διοξειδίου του θείου και οξειδίων του αζώτου προκαλούν μείωση του pH της βροχής (pH<5,6), του χιονιού ή της ομίχλης με αρνητικές επιδράσεις στα οικοσυστήματα. Η όξινη βροχή εξασθενεί το αμυντικό σύστημα πολλών χερσαίων φυτικών οργανισμών, διαβρώνει το έδαφος και μειώνει τη γονιμότητά του (λόγω μείωσης της δραστηριότητας των εδαφικών μικροοργανισμών), δυσχεραίνει την επιβίωση των υδρόβιων οργανισμών (καθώς αυξάνει τη διαλυτότητα των μετάλλων τα οποία εισέρχονται στις τροφικές αλυσίδες τους) και καταστρέφει οικοδομικά υλικά όπως μάρμαρα, μέταλλα κ.ά.

Εικόνα 4. Το χαρακτηριστικό καφετί χρώμα που παρατηρείται συχνά στον ατμοσφαιρικό αέρα οφείλεται σε ρυπαντές όπως τα οξείδια του αζώτου (ΝΟx), υποπροϊόντα μηχανών εσωτερικής καύσης αυτοκινήτων και εργοστασίων, οι υδρογονάνθρακες (HC), υποπροϊόντα ποικίλων καύσεων και το μονοξείδιο του άνθρακα (CO), προϊόν της ατελούς καύσης ενώσεων του άνθρακα. Οι παραπάνω ενώσεις, με την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας, αντιδρούν μεταξύ τους και με τα συστατικά της ατμόσφαιρας παράγοντας ενώσεις όπως νιτρικά υπεροξείδια (ΡΑΝs) και νιτρικό οξύ, όζον και αλδεΰδες (π.χ. φορμαλδεΰδη). Εκτιμάται ότι ετησίως πάνω από 240.000 άνθρωποι πεθαίνουν στην Ευρώπη των 25 εξαιτίας της φωτοχημικής ρύπανσης. Οι ευπαθέστερες ομάδες θεωρούνται τα παιδιά και οι αθλητές, καθώς η έντονη σωματική δραστηριότητα οδηγεί στην εισπνοή μεγαλύτερων ποσοτήτων αέρα.
Σχηματισμός και διάσπαση του όζοντος
αρχεία .mov
(Quick Time Movie)

Εικόνα 1: MADER S., 1997: Inquiry into Life, σελ. 697 - Προσαρμογή από το ΚΠΕ Καστοριάς
Eικόνα 3: www.geography.learnontheinternet.co.uk/ .../acid.jpg - Προσαρμογή από το ΚΠΕ Καστοριάς
Εικόνα 4: MILLER T. G., "Living in the Environment: Principles, Connections and Solutions",
σελ. 468 - Προσαρμογή από το ΚΠΕ Καστοριάς
videos: svs.gsfc.nasa.gov/vis/a000000/ a000800/a000823/,
svs.gsfc.nasa.gov/vis/a000000/ a000800/a000825/


24 Σεπτέμβριος 2001
24 Σεπτέμβριος 2002


Η ΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ ΜΙΚΡΑΙΝΕΙ... ΛΙΓΟ

Πρώτη φορά από τότε που οι επιστήμονες προειδοποίησαν για τη διάβρωση στο στρώμα του όζοντος στην ατμόσφαιρα, το οποίο προστατεύει τη Γη από τη βλαβερή ακτινοβολία, αναφέρεται μια μικρή πρόοδος στο ζήτημα: τον Ιούλιο ο δρ. Μάικλ Τζ. Νιουτσέρτς, χημικός της ατμόσφαιρας στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμας, ανακοίνωσε στους δημοσιογράφους ότι, αν και το στρώμα του όζοντος συνεχίζει να διαβρώνεται, ο ρυθμός της διάβρωσής του έχει επιβραδυνθεί. Η βελτίωση οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα στη μείωση της χρήσης των χλωροφθορανθράκων από το 1987.

Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ"
"Οι Πρωτιές του 2003" της Patti Sonntag
4 Ιανουαρίου 2003


Σχετικά δημοσιεύματα