Εθνικό Δίκτυο Π.Ε. "Λίμνες:Πηγές Έμπνευσης για Προγράμματα Π.Ε."

2ο Γενικό Λύκειο Τρικάλων

Τίτλος Προγράμματος:
"Τα Ποτάμια και οι Λίμνες
από τη Μυθολογία έως Σήμερα"



Διάρκεια Προγράμματος: 2008 - 2009

 
Ολοκληρώνοντας τις δράσεις της η περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου δημιούργησε ένα CDRom...
στο οποίο περιέχονται κείμενα των μαθητών, υλικό από τις δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν, δημοσιεύματα στον τοπικό τύπο.



Εισαγωγή

Το σχολείο μας συμμετέχει σε εθνικό δίκτυο Π.Ε. για πρώτη χρονιά.

Φέτος είχαμε κύριο άξονα το νερό, ποτάμια και λίμνες από τη μυθολογία μέχρι σήμερα. Στα πλαίσια του προγράμματος ασχοληθήκαμε με την αναζήτηση πληροφοριών για το ποτάμι της πόλης μας από τη μυθολογία μέχρι σήμερα.

Ανεξάρτητα με τα επιμέρους θέματα, όλα τα χρόνια ασχολούμαστε ιδιαίτερα με το ποτάμι της πόλης καθώς περνάει πολύ κοντά στο σχολείο και οι μαθητές μένουν κάπου γύρω από τις όχθες του. Έτσι λοιπόν χωρίς καλά - καλά να το καταλάβουμε υιοθετήσαμε ένα τμήμα περίπου 1000μ και αποτελεί θέμα στις συζητήσεις μας, παρακολουθούμε όλοι την ποιότητα του νερού και όποιες αλλαγές γίνονται, μαζεύουμε σκουπίδια από τις όχθες, κάνουμε μετρήσεις της ποιότητας του νερού. Δίνουμε πάντα δημοσιότητα στις δράσεις μας προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσουμε και την τοπική κοινωνία.




Επιλογές - Αποσπάσματα



ΠΗΝΕΙΟΣ - ΛΗΘΑΙΟΣ - ΤΡΙΚΑΛΑ

Πηνειός

Ο Πηνειός είναι ο κύριος και αξιολογότερος ποταμός της Θεσσαλίας, πηγάζει από την Πίνδο, περνάει κοντά στην Καλαμπάκα και βγαίνει στη θεσσαλική πεδιάδα.Το συνολικό μήκος του ποταμού είναι 216km και η συνολική του επιφάνεια 9.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σε όλο το μήκος του ποταμού ενσωματώνονται πάρα πολλοί παραπόταμοι, με κυριότερους τον Τιταρήσιο, τον Εννιπέα, τον Καλέτζη και τον Ληθαίο.
Ο Πηνειός μαζί με τους παραπόταμούς του αποτελεί για τη Θεσσαλία το μοναδικό υδάτινο αποδέκτη. Η Θεσσαλική περιοχή, με έναν πληθυσμό περίπου 500.000 κατοίκων, είναι κυρίως γεωργική με μικρή βιομηχανική δραστηριότητα.

Φωτ.: Ο Πηνειός ποταμός όπως φαίνεται από την μονή του μεγάλου Μετεώρου


Κατά τους θερινούς μήνες που οι απαιτήσεις σε νερό είναι μεγάλες και υπάρχει και μείωση της παροχής του ποταμού, οι συνέπειες από τη ρύπανση είναι πλέον εμφανείς και έντονες. Με τα νερά του αρδεύονται περί τα 80.000 στρέμματα και παράλληλα υδροδοτούνται οικισμοί της Θεσσαλίας. Διαθέτει σημαντικά παραποτάμια δάση, μεγάλη ποικιλότητα στην πανίδα και εκτεταμένες θίνες στο Δέλτα του.


Ιστορία - Μυθολογία

Ποτάμι της Θεσσαλίας, ο Πηνειός (αργυροδίνης, δινήης κατά τον Όμηρο) έλαβε τη σημερινή μορφή, μετά την απομάκρυνση των υδάτων της άλλοτε μεγάλης θεσσαλικής λίμνης, από ρήγμα που δημιουργήθηκε στην κοιλάδα των Τεμπών. Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Πηνειός είναι γνωστός ένας ποτάμιος θεός, γιος του Ωκεανού και της Τηθύος (δηλαδή αδελφός των Ωκεανίδων) όπως όλοι άλλωστε οι ποταμοί κατά την ιδεοανθρωπόμορφη τότε αντίληψη. Ο Πηνειός κατοίκησε στη Θεσσαλία και ήταν ο θεός του ομώνυμου ποταμού.

Από την Κρέουσα (πηγή), την κόρη του Ουρανού και της Γης, απέκτησε ένα γιό (παραπόταμο), τον Υψέα, βασιλέα των Λαπιθών, (που υδροδοτούσε την περιοχή των Λαπιθών), και μία κόρη (πηγή εκ των υδάτων του), την Στίλβη, μητέρα του Λαπίθου και του Κενταύρου. Κατ' άλλο μύθο ήταν πατέρας της νύμφης Δάφνης, την οποία αργότερα κυνήγησε ο θεός Απόλλωνας και όταν την έφθασε αυτή μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο φυτό.

Κατά τον Παυσανία γιος του Πηνειού ήταν και ο Ανδρεύς ο οποίος ερχόμενος από τη Θεσσαλία στον Ορχομενό της Βοιωτίας αποκάλεσε την γύρω χώρα "Ανδρηΐδα γην".

Με το όνομα Σαλαβριάς φέρεται κατά τον Μεσαίωνα, όπου πρώτη που τον ονομάζει έτσι είναι η Άννα Κομνηνή, το 1150 μ.Χ.


Μορφολογία - Χρήση

Ο Πηνειός, ή Σαλαβριάς, είναι ποταμός της Θεσσαλίας. Οι πηγές του βρίσκονται στην Πίνδο. Ο Πηνειός σχηματίζεται από τη συμβολή του Μαλακασιώτικου ρέματος που πηγάζει από το βουνό Λάκμος και του ρέματος Μουργκάνι που πηγάζει από τα Αντιχάσια. Το μήκος του φτάνει τα 205m και είναι ο τρίτος σε μήκος ποταμός της χώρας.

Η λεκάνη απορροής του καλύπτει έκταση 10.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα, το ύψος της μέσης ετήσιας βροχόπτωσης είναι 779mm, ο μέσος ετήσιος όγκος υετού 7.965 x 1.000.000 κυβικά μέτρα και η μέση ετήσια απορροή εκτιμάται σε 3.500 x 1.000.000 κυβικά μέτρα. Διαρρέει τη θεσσαλική πεδιάδα και τροφοδοτείται από τα νερά των παραποτάμων: Ληθαίου, Πορταϊκού, Παμίσου, Σοφαδίτικου, Ενιπέα, Τιταρησίου καθώς και τα νερά από την εκτροπή του Ταυρωπού στην περιοχή Καρδίτσας. Μετά τη Λάρισα δημιουργεί έντονους μαιανδρισμούς, διέρχεται την κοιλάδα των Τεμπών και εκβάλλει στο Αιγαίο σχηματίζοντας μικρό Δέλτα. Παρουσιάζει ήρεμη ροή, η οποία δημιουργεί προσχώσεις και συχνά προκαλεί πλημμύρες στις περιοχές Ζάρκου και Γόνων κυρίως.

Παλαιότερα με τα πλημμυρικά νερά του ετροφοδοτείτο η λίμνη Κάρλα, της οποίας η έκταση έφτανε και μέχρι τα 180 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μετά τη δημιουργία του αναχώματος στην κοίτη του Πηνειού, η Κάρλα απέκτησε δική της υδρολογική λεκάνη. Δέχεται σημαντική ρύπανση από αστικά και βιομηχανικά απόβλητα καθώς και από την εντατική γεωργική και κτηνοτροφική δραστηριότητα που χαρακτηρίζει τη θεσσαλική πεδιάδα. Έχει υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις από τον εγκιβωτισμό της κοίτης του, την κατασκευή αρδευτικών δικτύων, των προσωρινών φραγμάτων και τις υπέρ-αντλήσεις.


Τρίκαλα - Ληθαίος

Η πόλη είναι κτισμένη στους πρόποδες του τελευταίου ορεινού όγκου που κατεβαίνει από τα Χάσια προς τον Θεσσαλικό κάμπο. Διασχίζεται από τον παραπόταμο του Πηνειού, τον Ληθαίο. Ο ποταμός αυτός δίνει στη πόλη μια ξεχωριστή ομορφιά. Ειδικά, τα τελευταία χρόνια που η κοίτη του, που περνά μέσα από την πόλη έχει διαμορφωθεί και κοσμείται με ποικιλία καλλωπιστικών φυτών. Ο Ληθαίος είναι γνωστός από τα αρχαία χρόνια και αναφέρεται σε κείμενα αρχαίων συγγραφέων: «Έτερος δ' εστί Ληθαίος ποταμός ο περί Τρίκκην εφ'ω ο Ασκληπιός γεννηθήναι λέγεται» (Στράβων, ΧΙV 647).

Σύμφωνα με την μυθολογία ο Ληθαίος ήταν γιος της Λήθης. Στις όχθες του, σύμφωνα με τον αρχαίο γεωγράφο Στράβωνα, γεννήθηκε ο Ασκληπιός, ο θεός της ιατρικής και εκεί ήταν η έδρα του Ασκληπιείου του.


Ο Ληθαίος ποταμός

Ο Ληθαίος ποταμός είναι το σημείο αναφοράς των Τρικάλων. Πράγμα σπάνιο για ελληνική πόλη να διασχίζεται από ποτάμι. Η εναλλαγή του τοπίου με τις γεμάτες πράσινο όχθες του και τα πανύψηλα καταπράσινα δέντρα το καλοκαίρι αλλά και με τα γυμνά από φύλλα δέντρα τον χειμώνα, μαγεύει τον επισκέπτη όποια στιγμή του χρόνου κι αν έλθει στα Τρίκαλα.

Φωτ.: Ο Ληθαίος ποταμός διασχίζει τα Τρίκαλα



Ο Ληθαίος με τα κρυστάλλινα νερά του και τον απαλό αγέρα που δημιουργεί η ροή τους, αποπνέει έναν ερωτισμό, που συνεπαίρνει όποιον περπατά στις όχθες του. Οι δύο όχθες του ποταμού συνδέονται με πολλές γέφυρες.

Ο Ληθαίος ποταμός χωρίζει την πόλη σε δύο μέρη και ενώνεται με πολλές γέφυρες κατά μήκος του. Η μεγαλύτερη, σιδερένια γέφυρα που κατασκευάστηκε από Γάλλους αρχιτέκτονες το 18χχ, ενώνει την πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου με την πολυσύχναστη οδό Ασκληπιού. Η τελευταία έχει πεζοδρομηθεί και είναι κατάμεστη από κόσμο που συχνάζει στις καφετέριες και εστιατόρια που υπάρχουν κατά μήκος της. Αν βρεθείτε εκεί Σαββάτο οι κουβέντες ακούγονται σαν τιτίβισμα σαν τα πουλιά που συγκεντρώνονται στα δέντρα του ποταμού να είναι αμέτρητα και να κατάκλυσαν την πόλη!



Δημοσίευμα στον
Τοπικό Τύπο


«ΥΙΟΘΕΤΟΥΜΕ» ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΛΗΘΑΙΟΥ

"Η περιβαλλοντική ομάδα του 2 ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης επισκέφτηκε και φέτος το τμήμα του Ληθαίου από την γέφυρα του Αγ. Κωνσταντίνου έως τη γέφυρα της οδού Καρδίτσης. Ουσιαστικά έχει υιοθετήσει αυτό το κομμάτι του ποταμού αφού εδώ και 3 χρόνια το επισκέπτεται, το παρατηρεί το καθαρίζει και κάνει διάφορες μετρήσεις σε αυτό, με σκοπό την ευαισθητοποίηση των μαθητών για το περιβάλλον.

Την Παρασκευή 8-5-2009 οι μαθητές της περιβαλλοντικής ομάδας με τη συνοδεία των υπεύθυνων καθηγητών κ. Κωνσταντό Χρήστο, Καπερώνη Ευάγγελο, Αδάμου Δήμητρα και Καρρά Ευαγγελία, περπάτησαν κατά μήκος της όχθης, έκαναν παρατηρήσεις, μετρήσεις, συζήτησαν και συνέλλεξαν στοιχεία τα οποία κατέγραψαν σε ειδικά έντυπα του προγράμματος. Ιδιαίτερα τους προβλημάτισαν τα παρακάτω:
  1. Το τμήμα του ποταμού στην παλιά κοίτη από την γέφυρα στην οδό Αρριανού μέχρι σχεδόν το δημοτικό γυμναστήριο όπου η κοίτη δεν έχει καθαριστεί υπάρχουν εμπόδια όπως κλαδιά και κορμοί, στα οποία συσωρεύονται επιλέοντα σκουπίδια και πλαστικά.
  2. Φέτος λόγω των πολλών βροχοπτώσεων η βλάστηση στις όχθες είναι έντονη με αποτέλεσμα αυτές να μην είναι επισκέψιμες από τους πολίτες. Συζητήθηκε και επισημάνθηκε από όλους ότι οι πολίτες δεν επισκέπτονται τις όχθες του ποταμού, για περπάτημα τρέξιμο ή βόλτα, παρά το ότι είναι ένα όμορφο κομμάτι της πόλης μας.
  3. Κοντά στους δύο μεγαλύτερους αγωγούς ομβρίων που υπάρχουν σε αυτό το τμήμα η οσμή είναι άσχημη και κάνουν έκκληση στους αρμόδιους να φροντίσουν για τη λύση του προβλήματος.

Ολοκληρώνοντας την επίσκεψη έδωσαν την υπόσχεση ότι θα κάνουν το καλύτερο δυνατό στα πλαίσια των δυνατοτήτων τους για να διατηρούν όμορφο και καθαρό το τμήμα του ποταμού που υιοθέτησαν, ελπίζοντας και σε ανάλογες δραστηριότητες από άλλα σχολεία και φορείς".




Η Περιβαλλοντική μας Ομάδα


Φωτ. 1: στην όχθη, στους αγωγούς ομβρίων Φωτ. 2: παρατήρηση στις όχθες του Ληθαίου
Φωτ. 3: έτοιμοι για μετρήσεις Φωτ. 4: μιλάμε για τον ευτροφισμό



Συντονιστές Εκπαιδευτικοί: Αδάμου Δ., Κωνσταντός Χρ., Καπερώνης Ευαγ.

Επιστροφή
Συμμετοχές 2008-09





.