9ο Δημοτικό Σχολείο Βέροιας

Τίτλος Προγράμματος: " Αλιάκμονας...Το Ποτάμι και οι Λίμνες του"
Διάρκεια Προγράμματος: 2004 - 2005

Ολοκληρώνοντας τις δράσεις της η περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου δημιούργησε ένα CDRom που περιέχει όλες τις περιβαλλοντικές δράσεις της

Περιεχόμενα του CDRom: 1. Πρόλογος 2. Σκοποί- Στόχοι του προγράμματος 3. Η εργασία μας 3.1 Ιστορία 3.2 Μορφολογία - Παραπόταμοι - Λίμνες 3.3 Χλωρίδα - Πανίδα 3.4 Χρήσεις του ποταμού 3.5 Ασχολίες των κατοίκων 3.6 Ψυχαγωγία 3.7 Θρησκεία 3.8 Έθιμα και Παραδόσεις 3.9 Μόλυνση - Ανθρώπινη επέμβαση 3.10 Προτάσεις 4. Παράρτημα 5. Φυλλάδια εργασιών - Δραστηριότητες - Εντυπώσεις-Διαπιστώσεις - Θεατρικά 6. Ευχαριστήριο 7. Βιβλιογραφία 8. Αφίσα - Πρόσκληση - Πρόγραμμα 9. Φωτογραφικό Αρχείο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το φετινό μας Σχολικό Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ( Σ.Π.Π.Ε.) με θέμα:
" ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ : Το ποτάμι και οι λίμνες του", αποτελεί συνέχεια του περσινού μας προγράμματος, που είχε θέμα : " ΝΕΡΟ - Το ταξίδι του νερού στην περιοχή μας ".
Μαζί με τα παιδιά επιλέξαμε αυτό το θέμα, γιατί θέλαμε να γνωρίσουμε καλύτερα τον Αλιάκμονα - το δικό μας ποτάμι -, που είναι σημαντικότατος παράγοντας στην οικονομία, όχι μόνο της περιοχής μας, αλλά και της χώρας μας, με την εκμετάλλευση των νερών του.

Από την άλλη όμως, θέλαμε ν' αναδείξουμε και τα προβλήματά του, που του δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι. Προβλήματα, όπως τα πολλά σκουπίδια στις όχθες του, το παράνομο κυνήγι, το παράνομο ψάρεμα, τα λύματα από τα εργοστάσια και τους στάβλους, τα πολλά λιπάσματα και φυτοφάρμακα, η αλόγιστη χρήση των νερών του, οι αμμοληψίες και οι χωματερές.

Επιλογές - Αποσπάσματα

Μορφολογία

Ο Αλιάκμονας είναι ο μεγαλύτερος ελληνικός ποταμός (295 χλμ. περίπου) από όσους ρέουν αποκλειστικά σε ελληνικό έδαφος. Αποτελεί την πλουσιότερη υδάτινη πηγή της Δ. Μακεδονίας. Το ποτάμι σχηματίζεται από τη συμβολή δυο μικρότερων ποταμών. Ο ένας πηγάζει από τις ανατολικές πλαγιές του Βοΐου και λέγεται Μπέλιτσα και ο άλλος από το όρος Βαρνούς και λέγεται Ζέλοβα. Ακολουθεί νοτιοανατολική κατεύθυνση, διασχίζει το νομό Γρεβενών, δέχεται τα νερά δύο παραποτάμων του Βενέτικου και του Γρεβενίτη, μετά αλλάζει κατεύθυνση, σχηματίζοντας μεγάλο τόξο και ρέει προς τα βορειοανατολικά. Περνά από το νομό Κοζάνης, μπαίνει στο νομό Ημαθίας και χωρίζει με βαθιά και απότομη χαράδρα το Βέρμιο και τα Πιέρια. Εδώ δέχεται τα νερά πολλών μικρών παραποτάμων όπως της Αράπιτσας, και του Τριποτάμου μέσω της Τάφρου 66. Στη συνέχεια στρέφεται ανατολικά και χύνεται στο Θερμαϊκό Κόλπο, όπου έχει σχηματίσει δέλτα. Παλιότερα ο Αλιάκμονας δεν είχε σταθερή κοίτη στις εκβολές του(γι' αυτό τον έλεγαν Λωλοπόταμο) και συχνά πλημμύριζε τις γύρω περιοχές, όπου υπήρχαν εκτεταμένα έλη. Σήμερα τα έλη αυτά έχουν αποστραγγιστεί και καλλιεργούνται.

Λίμνες του Αλιάκμονα

Στον Αλιάκμονα έχουν κατασκευαστεί από τη ΔΕΗ φράγματα, τα οποία δημιουργούν τεχνητές λίμνες, όπως του Πολυφύτου στο νομό Κοζάνης και της Σφηκιάς και Ασωμάτων στο νομό Ημαθίας.
- Η τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου, η κατασκευή της οποίας ολοκληρώθηκε το 1971, τροφοδοτεί τον υδροηλεκτρικό σταθμό της ΔΕΗ. Συγκεντρώνει νερό από μια λεκάνη απορροής, η οποία έχει συνολική επιφάνεια 5.800 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Μπορεί έτσι να συγκεντρώσει περί τα 1.940 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό. Η λίμνη σχηματίζεται με τη βοήθεια τεχνητού φράγματος επί του ποταμού Αλιάκμονα, το οποίο έχει ύψος 105 μέτρα και μήκος στη στέψη 297 μέτρα. Το νερό οδηγείται στο σταθμό παραγωγής με αγωγούς συνολικού μήκους 4,5 χιλιομέτρων και διάμετρο που κυμαίνεται από 7 έως 8,5 μέτρα. Παρέχεται έτσι νερό με ρυθμό 1.375 κυβικών μέτρων ανά δευτερόλεπτο. Η ετήσια παραγωγή ενέργειας είναι κατά μέσο όρο, 425 γιγαβατώρες.
- Οι τεχνητές λίμνες της Σφηκιάς και των Ασωμάτων τροφοδοτούν τους αντίστοιχους υδροηλεκτρικούς σταθμούς. Άρχισαν να λειτουργούν το 1985. Το Υ.Η.Ε. Σφηκιάς έχει ισχύ 3Χ105 MW και το Υ.Η.Ε. Ασωμάτων 2Χ54 MW.

Χρήσεις του ποταμού

Ύδρευση οικισμών - Άρδευση καλλιεργειών
Η Καστοριά υδροδοτείται από τον Αλιάκμονα, όπως επίσης και ένα τμήμα της Θεσσαλονίκης.
Σε όλο του το μήκος υπάρχει ένα σύστημα αρδευτικών έργων. Κάθε νομός όμως σχεδιάζει την αρδευτική του πολιτική χωρίς προηγούμενη συνεργασία με τους υπόλοιπους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η στάθμη του νερού να πέφτει επικίνδυνα τους καλοκαιρινούς μήνες.
Με το δίκτυο της Αραβησού αρδεύονται 650.000 στρέμματα που βρίσκονται στους νομούς Ημαθίας και Πέλλας. Το αρδευτικό δίκτυο του Ανατολικού Βερμίου αρδεύει έκταση 130.000 στρεμμάτων στο Ν. Ημαθίας και άλλα 16.000 στρέμματα στην πεδιάδα των Γιαννιτσών.
Επίσης αρδευτική διώρυγα εξυπηρετεί την υδροδότηση των εργοστασίων Ζαχάρεως και NESTLE στο Πλατύ.

Ασχολίες κατοίκων

Λόγω της γεωμορφολογίας του ποταμού ( περνάει ανάμεσα από βουνά, ρέει μέσα από κοιλάδες και φαράγγια, διασχίζει πεδιάδες, κ.ά.), οι κύριες ασχολίες των κατοίκων που ζουν σε οικισμούς κοντά σ' αυτόν, είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Όμως υπάρχει και η αλιεία, η μελισσοκομία και η οστρακοκαλλιέργεια.

Μόλυνση - Προβλήματα

- Αστικά- Βιομηχανικά λύματα
Μέχρι τη λίμνη των Ασωμάτων πολλοί δήμοι ρίχνουν τα απόβλητά τους χωρίς καμιά επεξεργασία στα νερά του ποταμού. Πολλοί επίσης δήμοι, ρίχνουν τα λύματά τους στο ποτάμι μέσω της "Τάφρου 66". Η τάφρος αυτή είναι αποδέκτης αποβλήτων πολλών βιομηχανιών της Έδεσσας, της Νάουσας και της Βέροιας. Απόβλητα επίσης κτηνοτροφικών μονάδων ( βουστάσια - χοιροστάσια ) καταλήγουν στο ποτάμι.

- Φυτοφάρμακα-Λιπάσματα
Η περιοχή γύρω απ' τον Αλιάκμονα καλλιεργείται εντατικά με αποτέλεσμα να γίνεται υπερβολική χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Ένα μεγάλο μέρος αυτών των ουσιών καταλήγει στο ποτάμι με την άρδευση ή τις βροχές Οι συγκεντρώσεις κάποιων επικίνδυνων ουσιών στο νερό είναι πάνω από τα επιτρεπτά όρια.

- Αμμοληψίες
Πολύ μεγάλο και σοβαρό πρόβλημα δημιουργείται σε πολλά σημεία κατά μήκος της κοίτης του ποταμού από ανεξέλεγκτες αμμοληψίες, με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται το περιβάλλον, αφού μετά δε λαμβάνεται κανένα μέτρο για αποκατάσταση της περιοχής.

- Καταπατήσεις εκτάσεων - Παράνομο κυνήγι
Συνηθισμένο φαινόμενο είναι οι καταπατήσεις παραποτάμιων εκτάσεων για καλλιέργεια και το παράνομο κυνήγι υδρόβιων πουλιών, (Μερικά απ' αυτά που βρίσκουν καταφύγιο στον υγροβιότοπο είναι σπάνια).

δραστηριότητες...
	εκδηλώσεις...
		επισκέψεις...

Αναζήτηση πληροφοριών στη Βιβλιοθήκη	Εργασίες πεδίου στον Τριπόταμο
Στη λίμνη της Καστοριάς	Στον Υ.Η.Σ. Σφηκιάς
Στο ΚΠΕ Έδεσσας	Μετρήσεις - Κατασκευές
Επίσκεψη συνεργατών στο σχολείο	Τελική εκδήλωση

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΕΝΤΥΠΩΣΕΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Επίσκεψη στον Υ/Η Σ Σφηκιάς και στο φράγμα του Αλιάκμονα

"Το ποτάμι ήταν πολύ βρώμικο, όλος ο χώρος ήταν βρώμικος. Ελπίζω με τις πινακίδες που βάλαμε να διατηρούν το χώρο πολύ καθαρό", (Γιάννης Χ.)

"Χωριστήκαμε σε ομάδες. Πρώτα τρίψαμε με γιαλόχαρτο, ύστερα μ' ένα σφουγγαράκι τη σκουπίσαμε, μετά τη βάψαμε με άσπρο, την αφήσαμε να στεγνώσει και ύστερα τη γράψαμε. Η δικιά μου πινακίδα έγραφε: " ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΕ ΚΑΘΑΡΟ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ", (Μαρία Τ.)

Ο θηροφύλακας κ. Παναγιώτης στο Σχολείο μας

" Μου άρεσε από τα ζώα που είδαμε τα φλαμίγκος, επειδή ήτανε πολλά μαζί και για το υπέροχο χρώμα τους", ( Σωτηρία Γ.)

"Με εντυπωσίασαν τα ζώα και τα πουλιά που είδαμε, για τον τρόπο που επιβιώνουν και για τα εκπλητικά χαρακτηριστικά που κάνει το καθένα ξεχωριστό μέσα στο βασίλειο της μητέρας Φύσης", ( Ηλέκτρα Κ.)

Στο ΚΠΕ Έδεσσας

"Για πρώτη φορά στη ζωή μου άγγιξα φίδι στο ενυδρείο και όταν το έπιασα αισθάνθηκα ρίγος και πολύ φόβο. Επίσης μεγάλη εντύπωση μου προξένησε ο τεράστιος όγκος νερού που έπεφτε από μεγάλο ύψος και εγώ περνούσα μέσα απ' αυτό", ( Κωνσταντίνος Α. )
"Εντυπωσιάστηκα από τη χλωρίδα και την πανίδα περισσότερο. Μου άρεσαν και οι δραστηριότητες που κάναμε. Μου άρεσε, γιατί παίζοντας, μαθαίναμε. Ελπίζω να συνεχίσουμε το πρόγραμμα και στην έκτη τάξη", ( Αλεξάνδρα Τ. )

Στο ΚΠΕ Καστοριάς

"Στη λίμνη είδαμε πολλά ωραία πουλιά, όπως: αργυροτσικνιά, χήνες, αργυροπελεκάνους και διάφορες πάπιες", ( Μάνος Κ. )

"Με ειδικά εργαλεία είδαμε το βάθος της λίμνης και πόσο βρώμικη είναι. Δεν είναι πολύ, αλλά είναι στο όριο", ( Ευγενία Α. )

"Κατεβήκαμε στη λίμνη, όπου κάναμε μετρήσεις της θερμοκρασίας του αέρα, του νερού, του εδάφους και της οξύτητας του νερού", ( Δημήτρης Λ. )

Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ
Μαθητές του Δ2',΄και της Ε΄,τάξης του σχολείου:
Aναγνώστου Γ., Ντίτουρας Γ., Αργυρόπουλος Σ., Ξυνόπουλος Κ., Ασβεστόπουλος Δ., Σιδέρη Α., Γαλλής Π., Τζιμαράκας Στ., Γρατσιάνου Σ., Τουλκιαρίδου Μ., Δεληγιώργης Ν., Τουμπουλίδης Σ., Κακιρδάκη Γ., Τσαγκαλίδου Β., Καραθανάσης Ε., Χαραλαμπίδης Α., Κόντογλου Η., Χαραλαμπίδης Γ., Λασκάρογλου Κ., Χατζηγεωργίου Σπ.,
Μαστορόπουλος Θ., Χρυσής Γ., Μοτσιοπούλου Αγ., Αβετίδης Θ., Μιχαηλίδης Στ.,
Βλαχόπουλος Ι., Μπαντής Χ., Γιαρένης Μ., Νικολαΐδου Σ., Γρηγοριάδης Κ., Ντάγκα Ν., Ζήση Β., Παρμάκας Ι., Ζλατάνος Ν., Σιδέρης Π., Καρατσάς Μ., Σούκας Ρ., Καφετζοπούλου Κ., Τζίμπουλα Δ., Κεχαΐδου Ι., Τσαμήτρου Δ., Κοκκίνης Μ.,Τσαντεκίδης Ι., Κορωνάς Κ., Τσιάρα Αλ., Κυνηγοπούλου Μ., Τσιούπρου Μ., Μανωλοπούλου Ν., Αλαγκιοζίδης Κ., Κουτούλη Δ., Αργιαντόπουλος Γ., Λάντζος Δ.,
Αργυρίου Ε., Μιχαηλίδης Κ., Γκογκίδης Γ., Μουρατίδου Ε., Διάκου Θ., Μπινιόλα Α., Ιακωβίδης Στ., Παλαπανίδης Κ., Κάκαρη Έ., Παρασκευαΐδης Δ., Καλογιάννη Ν., Παυλίδου Μ., Καλογιάννη Β., Τόκας Π., Καλτσουκαλάς Κ., Τσιαμούρα Ε.,
Κατιρτζής Αβ., Τσολερίδης Χ., Κατσάρης Μ., Τυφλίδου Α., Κελεπούρη Μ.,

Εκπαιδευτικοί - Συντονιστές του προγράμματος
Λάντζος Θ., Βαϊνά Μ., Θεοδωρίδου Χρ.

Επιστροφή Συμμετοχές 2004- 05