1ο Πειραματικό Δημ. Σχολείο Πορταριάς "Ν. Τσόποτος"

Τίτλος Προγράμματος: "Από τη Βοιβηΐδα στην Κάρλα"
Διάρκεια Προγράμματος: 2004 - 2005

Ολοκληρώνοντας τις δράσεις της η περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου δημιούργησε ένα CDRom και ένα έντυπο

Περιεχόμενα του CDRom: - Όσα Μάθαμε για τα Πουλιά α) Αισθήσεις - Προσαρμοστικά χαρακτηριστικά β) Φωλιές και Αυγά γ) Αποδημίες δ) Πώς μπορούμε να προστατέψουμε τα πουλιά - Τα Πουλιά των Υγροτόπων - Η Επίσκεψή μας στη Λίμνη Κάρλα

Επιλογές - Αποσπάσματα

ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΟΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Στο κεφάλαιο αυτό θα γνωρίσουμε τα πουλιά που ζουν στο νερό, δηλαδή στους υγρότοπους.Υγρότοποι είναι οι περιοχές που συγκεντρώνουν νερό, όπως τα ποτάμια, οι λίμνες, οι λιμνοθάλασσες και τα έλη. Όλες αυτές οι περιοχές είναι πλούσιοι υδροβιότοποι, αφού στα νερά, στις όχθες τους αλλά και στην ευρύτερη περιοχή ζουν και αναπτύσσονται πολλές μορφές ζωής: πουλιά, ψάρια, αμφίβια,έντομα και πολλά ακόμα είδη του φυτικού και ζωικού βασιλείου. Οι λίμνες και τα ποτάμια της Ελλάδας είναι από τους πιο ενδιαφέροντες υδροβιότοπους της Ευρώπης μια και η χώρα μας αποτελεί γεωγραφικά, πέρασμα για πολλά είδη αποδημητικών πουλιών.Ένας τέτοιος σημαντικός και πλούσιος υδροβιότοπος ήταν και η λίμνη Κάρλα. Δεκάδες σμήνη πουλιών από το Βορρά επισκέπτονταν κάθε χρόνο τα νερά και τις όχθες της για να ξεκουραστούν, να τραφούν και να

πλέξουν τις φωλιές τους στους ήσυχους καλαμιώνες της.

Τα πουλιά των λιμνών αποτελούν το βασικό κορμό της εργασίας μας.
Η λίμνη Κάρλα όμως δεν υπάρχει πια κι έτσι στρέψαμε το βλέμμα μας στους γειτονικούς υδροβιότοπους της Ελλάδας (Αλιάκμονα ,Αξιού, Νέστου και Πρεσπών) για να νιώσουμε λίγο από τον απόηχο του μεγαλείου της αρχαίας λίμνης που χάθηκε

Τα υπέροχα αυτά πουλιά συγκεντρώνονται εκεί κατά σμήνη, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες, όταν παγώνουν οι λίμνες του Βορρά και αναγκάζονται να μεταναστεύσουν προς αναζήτηση τροφής.
Οι λίμνες, τα ποτάμια, τα έλη και ειδικά τα δέλτα των εκβολών είναι κυριολεκτικά αποθήκες τροφής για τα πουλιά.Είναι ακόμη ένα θαυμάσιο καταφύγιο για να μπορέσουν να ξεχειμωνιάσουν.

Τα πουλιά του νερού είναι γενικά μεγαλόσωμα και έχουν πολύ όμορφα χρώματα στα αδιάβροχα γιαλιστερά φτερά τους. Το πέταγμα και οι κινήσεις τους είναι μοναδικές αφού διαρκώς χοροπηδούν, τσαλαβουτούν, κωπηλατούν και απογειώνονται στην επιφάνεια του νερού με χάρη και συγχρονισμό.Εάν πλησιάσει κανείς σε ένα τέτοιο υγρότοπο, μπορεί να ακούσει από μακριά τις φωνές των πουλιών αλλά είναι πολύ δύσκολο να τα πλησιάσει και να τα παρατηρήσει από κοντά. Απαραίτητος εξοπλισμός είναι τα κυάλια και φυσικά τα αδιάφροχα ρούχα και παπούτσια...

Εάν πλησιάσει κανείς σε ένα τέτοιο υγρότοπο, μπορεί να ακούσει από μακριά τις φωνές των πουλιών αλλά είναι πολύ δύσκολο να τα πλησιάσει και να τα παρατηρήσει από κοντά. Απαραίτητος εξοπλισμός είναι τα κυάλια και φυσικά τα αδιάφροχα ρούχα και παπούτσια...

Τα πουλιά υπάρχουν γύρω μας, πετάνε, κελαηδούν και ομορφαίνουν τον κόσμο μας με τα κελαηδίσματά τους και τα όμορφα χρώματά τους. Εμείς μπορούμε να τους δώσουμε λίγη τροφή και νερό αρχίζοντας τις παγωμένες μέρες του χειμώνα όπου είναι δύσκολο γι' αυτά να βρουν τροφή και έτσι να γίνουμε οι διακριτικοί τους φίλοι...

Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΡΛΑ

Μια ηλιόλουστη μέρα του Απριλίου ξεκινήσαμε για την εκδρομή μας στη λίμνη Κάρλα. Στόχος μας ήταν να δούμε από κοντά το φυσικό περιβάλλον και την κοίτη της αρχαίας λίμνης που αποξηράνθηκε. Θέλαμε ακόμη να γνωρίσουμε μέσα από αφηγήσεις την καθημερινή ζωή των κατοίκων του παραλίμνιου χωριού Κανάλια και να νιώσουμε τις συνέπειες και τις κοινωνικές προεκτάσεις ενός τόσο μεγάλου έργου που προκάλεσε την ανυπολόγιστη αυτή οικολογική καταστροφή.
Προχωρήσαμε στο εσωτερικό του χωριού, με τη βοήθεια της κ.Φάκκας, της διευθύντριας του Δημοτικού σχολείου Καναλίων...
Εκεί, η κ.Φάκκα άρχισε την ξενάγησή της...Μας έδειξε τις ζωγραφισμένες καλύβες των ψαράδων από έναν ντόπιο ζωγράφο...Και μια εικόνα που τώρα πια δεν υπάρχει: Τη λίμνη με τις ψαρόβαρκες και τα περιβόλια με τις αμυγδαλιές.

Στην άλλη μεριά της πλατείας επισκεφθήκαμε τις καλύβες των ψαράδων, που όπως μάθαμε ήταν στημένες πάνω σε καλάμια, μέσα στη λίμνη! Στο κέντρο της καλύβας και ανάμεσα σε τέσσερες μακρόστενες πέτρες, οι ψαράδες άναβαν φωτιά για να ζεσταίνονται και για να μαγειρεύουν. Τα καλάμια έπρεπε να κόβονται από μία συγκεκριμένη τοποθεσία το "Καλαμάκι", που είχε καλάμια ευλύγιστα και λεπτά. Εκεί κοντά άραζαν και οι βάρκες των ψαράδων, "τα καράβια", όπως λέγονταν. Η κ.Φάκκα μας εξήγησε ότι σ΄αυτές τις καλύβες έμειναν οι άντρες του χωριού και ψαράδες της λίμνης για 6 ολόκληρους μήνες! Κάποιες φορές έβγαιναν στις όχθες της λίμνης κι έκεί σ΄ένα "γόνατο" όπως λέγεται έδιναν στα παιδιά τους ψάρια καρλιώτικα περασμένα στο σύρμα ή πουλιά για να βγάλει η οικογένεια μερικές μέρες, μέχρι να ξανανταμώσουνε...

Οι συνθήκες ζωής ήταν δύσκολες για όλους, όμως οι μνήμες πολλές : ο πατέρας κι ο παππούς της οικογένειας πουλούσαν τα νόστιμα και γλυκά καρλιώτικα ψάρια στα παζάρια της Λάρισας και του Βόλου για να πάρουν στη συνέχεια όλα τα απαραίτητα για το σπίτι: ρούχα, εργαλεία, πράγματα για το νοικοκυριό...
Κι όταν έπεφτε η ομίχλη "το στοιχειό" και οι ψαράδες βρίσκονταν στ' ανοιχτά της λίμνης; Τότε οι γυναίκες του χωριού έτρεχαν στον παπά και του έλεγαν να χτυπήσει την καμπάνα για να έχουν οι άντρες τους ένα σημείο αναφοράς για προσανατολισμό..
Όλα τα παιδιά άκουσαν τις υπέροχες ιστορίες της λίμνης Κάρλας.

Ύστερα επισκεφθήκαμε την περιοχή της κοίτης της λίμνης, όπου ο βυθός έχει μετατραπεί σε χωράφια με το χαρακτηριστικό γκρι χρώμα... Σε κάποιο σημείο της κοίτης έχει υψωθεί σήμερα ανάχωμα. Από εδώ αρχίζουν τα έργα για την αναβίωση της λίμνης. Ανεβαίνοντας στο ανάχωμα είδαμε από κοντά όλη την έκταση των έργων. Σ΄αυτό το "γόνατο" της τεχνητής ακρολιμνιάς ίσως να βρίσκουν τόπο για να ξεκουράζονται τα πουλιά που τα περιμένουμε να ξαναβρούν το δρόμο του γυρισμού...

Στο κέντρο περίπου της κοίτης φαίνονταν οι φυσικές λιμνούλες που κάθε χρόνο σχηματίζονται από τη συγκέντρωση των νερών της βροχής.
Σ΄αυτές τις λακκούβες, μας είπε η κ.Φάκκα, βρήκαν οι ντόπιοι πολλά ψάρια μια και ο γόνος των ψαριών, όπως μάθαμε, επιβιώνει για 2.000 χρόνια! Το παρήγορο είναι ότι και πολλά πουλιά έχουν αρχίσει να επισκέπτονται τη γύρω περιοχή, πράγμα που σημαίνει ότι με την αναβίωση της λίμνης μπορούμε να αισιοδοξούμε σε ένα νέο οικοσύστημα.

Τελικά ήμασταν τυχεροί! Ο φακός μας "έπιασε" μια πάπια που κολυμπούσε στα νερά ενός νερόλακκου! Τα κυάλια μας έγιναν περιζήτητα! "Όλα τα χωράει αυτή η λίμνη! Πουλιά, ψάρια, μέχρι και κοπάδια" είπε ένα παιδάκι...

"Γεια σου Κάρλα, θα ξανάρθουμε να σε δούμε, όταν τα νερά σου γεμίσουν
από τα φτερουγίσματα των πουλιών..."

Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ
Παιδιά της Α΄ & Γ΄ τάξης: Ανδρίτσου Α., Βαϊτσοπούλου Μ., Γιάννα Σ., Καραμπάσης Β., Κοντορίζος Β., Σαραφίδη Ι., Σούσουρη Κ., Σταύρου Ε., Φλώκας Γ., Γκουρλιά Κ., Καλάσι Α., Καραμάνογλου Α., Κουλερά Α., Κραβαρίτη Δ., Ξάφης Α., Παγωνίδου Ι., Παπαδάκη - Πομελέ Φ., Τσιτσιγιάννης Γ., Χιλίτσης Χ., Αντωνάκης Σ., Βαδαρλής Θ., Βούλγαρη Α., Δαμιανού Ε., Μπάρδας Γ., Ντέηβις Ι., Παχύ Μ., Ρούσσος Δ., Σκοτεινιώτης Μ., Σταύρου Γ., Σφάκα Μ., Τράτσα Ε., Φωτίου Χ., Χανοπούλου Ε., Αλακία Α., Γιαγιά Ε., γρηγοροτσιώλης Φ., Ζούβα Κ., Μακρή Δ., Ντένκοβα Τ., Περδίκης Γ., Σαμαράς Α., Σαράτσης Δ., Στέφος Ε., Τουρτούλας Δ., Τριανταφύλλου Θ., Φουρκιώτης Κ.

Εκπαιδευτικοί -Συντονιστές του προγράμματος
Νικολίδου Α., Γεροστάθη Ζ., Πίος Στ., Σαμαρά Μ., Γκολέτσα Ε.,

Επιστροφή Συμμετοχές 2004- 05