|
Γενικό Λύκειο Κομποτίου Άρτας Τίτλος Προγράμματος: |
Διάρκεια Προγράμματος: 2005 - 2007
 |
Ολοκληρώνοντας τις δράσεις της -για δεύτερη χρονιά - η περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου δημιούργησε ένα έντυπο. |
Περιεχόμενα του εντύπου: |
 |
Ομάδες Εργασίας
Οι μαθητές της περιβαλλοντικής ομάδας του σχολείου χωρίστηκαν σε υποομάδες προκειμένου να προσεγγίσουν διαφορετικές όψεις του θέματος:
1η Ομάδα - Θέμα: "Ο μύθος... της λίμνης - Γενικά στοιχεία της περιοχής"
2η Ομάδα - Θέμα: "Ευρύτερο γεωγραφικό περιβάλλον - Λεκάνη απορροής"
3η Ομάδα - Θέμα: "Η ζωή γύρω από τη λίμνη - Χλωρίδα και πανίδα"
4η Ομάδα - Θέμα: "Η ζωή μέσα στη λίμνη - Ιχθυοπανίδα "
5η Ομάδα - Θέμα:"Ανθρώπινες παρεμβάσεις - Προοπτικές αξιοποίησης"
Επιλογές - Αποσπάσματα |
 |
Γενικά στοιχεία
Η λίμνη Ζηρού είναι ένα σημαντικό αξιοθέατο, σχετικά άγνωστο στο ευρύ κοινό, γιατί δεν υπάρχει στους τουριστικούς χάρτες με κλίμακα κάτω του 1:300.000. Βρίσκεται 2 χιλ. δυτικά της εθνικής οδού Φιλιππιάδας -Ιωαννίνων. Είναι μια μικρή εντυπωσιακή καρστική λίμνη με έκταση περίπου 400 στρέμματα και βρίσκεται σε υψόμετρο 40 μ.
Ευρύτερο γεωγραφικό περιβάλλον
Η λίμνη Ζηρού περιβάλλεται από ψηλούς λόφους με απότομες πλαγιές, και θεωρείται ένα τεκτονικό βύθισμα, το οποίο δημιουργήθηκε, πιθανόν, από μεταπτώσεις της βορεινής πλευράς, η οποία είναι ασβεστολιθική. Τα καρστικά ασβεστολιθικά πετρώματα, που καλύπτουν το υπόβαθρο της λίμνης και τις παρυφές, παρουσιάζουν πολλές και μεγάλες διακλάσεις. Δε γίνεται, όμως, διαφυγή υδατίνων μαζών, κάτι το οποίο φαίνεται, εξάλλου, με τη μικρή διακύμανση της στάθμης. Αντίθετα καρστικά νερά εισρέουν στη λίμνη μέσα από τους ασβεστόλιθους. Εμφανείς εκδηλώσεις καρστικών πηγών δε διαπιστώθηκαν, εκτός από μία, η οποία υπάρχει 1,5 μέτρα πάνω από τη στάθμη της λίμνης.
Σημαντικοί βιότοποι
Με βάση την Οδηγία 92/43/E.O.Κ. του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 "Τια την διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας", γνωστή και ως οδηγία των οικoτόπων (ενδιαιτημάτων), που έχει σκοπό να συμβάλλει στην διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας, μέσω της διατήρησης των φυσικών οικοτόπων και της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας στην επικράτεια των Κρατών - Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ακόλουθοι τύποι φυσικών οικοτόπων Κοινοτικού Ενδιαφέροντος απαντούν στην περιοχή της λίμνης Ζηρού:
- Τα δάση φυλλοβόλων δρυών
- Τα δάση και οι υψηλοί θαμνώνες αειφύλλων (κυρίως αριές)
- Τα παρόχθια δάση ανατολικής πλατάνου
Το γεγονός ότι σε μια έκταση σχετικά μικρή, όπως αυτή που καταλαμβάνει το οικοσύστημα της λίμνης Ζηρού, υπάρχουν τρεις φυσικοί οικότοποι Κοινοτικού Ενδιαφέροντος, σε συνδυασμό με το απαράμιλλο αισθητικά τοπίο καταδεικνύουν τη σπουδαιότητα της περιοχής και επιβάλλουν την προστασία της.
 |
 |
Αξιολόγηση του φυσικού περιβάλλοντος
Το φυσικό περιβάλλον στη λίμνη Ζηρού παρουσιάζεται ιδιαίτερα αξιόλογο τόσο από οικολογική άποψη όσο και από την άποψη του τοπίου και της αισθητικής. Θα πρέπει να τονιστεί το μεγάλο ενδιαφέρον του χώρου από υδρολογική άποψη, όπως και από την άποψη κοινωνικοοικονομικής του αξιοποίησης μέσα από ήπιες οικοτουριστικές και αγροτουριστικές χρήσεις.
Πιο συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά ειδικότερα το οικοσύστημα και στην άγρια ζωή, θα πρέπει ιδιαίτερα να τονιστεί η υπάρχουσα αρμονική συνύπαρξη του υγρού στοιχείου με τους βραχώδεις και δασικούς οικότοπους, μέσα από ένα πράγματι πολύ σπάνιο για την Ελλάδα συνδυασμό τους, ο οποίος έχει ως αποτέλεσμα την παρουσία ενός περιβάλλοντος καταπληκτικής αισθητικής. Η άγρια ζωή παρουσιάζεται πολύ πλούσια, τουλάχιστον ως προς την ποικιλότητά της. Η παράκτια ζώνη της λίμνης και τα αμέσως προσκείμενα σ αυτήν δάση και θαμνώνες θα μπορούσαν να διακριθούν στις παρακάτω τέσσερις επιμέρους ζώνες:
- Μια πρώτη ζώνη που περιλαμβάνει τη βόρεια απότομη βραχώδη ακταία περιοχή της λίμνης, όπου δημιουργείται ένα πανέμορφο, επιβλητικό και συνάμα σαγηνευτικό τοπίο, το «στέμμα» θα μπορούσε να ειπωθεί της λίμνης. Αυτό το απότομο βραχώδες στεφάνι, μαζί με τη γειτονική σ΄ αυτό λιμναία ζώνη, συνιστά ένα πολύ αξιόλογο σύνθετο οικότοπο, ο οποίος λόγω του ότι είναι δυσπρόσιτος, φιλοξενεί την πλέον αξιόλογη πανίδα.
-
Μια δεύτερη σημαντική ζώνη βρίσκεται ακριβώς στις όχθες της λίμνης, κυρίως νότια και νοτιοανατολικά και περιλαμβάνει τις συστάδες υδρόφιλων μεγάλων δέντρων, ιδιαίτερα παραλίμνιων συστάδων Φράξινου και Φτελιάς. Εκεί συχνάζουν αρκετοί ερωδιοί κατά τη διάρκεια των μεταναστεύσεων, αλλά έχουν παρατηρηθεί και κατά το καλοκαίρι, κάτι που αποτελεί ένδειξη φωλιάσματος. Επίσης, εκεί παρατηρούνται και διάφορα αρπακτικά πουλιά τα οποία κρύβονται στα μεγάλα δέντρα, ενώ παράλληλα έχουν άμεσο οmικό πεδίο προς τον ανοιχτό χώρο της λίμνης, όπου μπορούν να κυνηγήσουν. Στον υποόροφο αυτών των συστάδων κρύβονται αρκετά αμφίβια και ερπετά.
-
Μια τρίτη ζώνη, που θα μπορούσε να διακριθεί στη λίμνη, αποτελεί το κύριο και κεντρικότερο τμήμα της υδάτινης μάζας και επιφάνειάς της, το οποίο έχει βασικά υδροβιολογική αξία και σημασία.
-
Μια τέταρτη ζώνη, τέλος, αποτελεί η υπόλοιπη ακταία ζώνη της λίμνης, η οποία έχει ήδη δεχθεί κάπως μεγαλύτερη επιρροή από τον άνθρωπο και η οποία εντοπίζεται σε δύο-τρεις θέσεις,κυρίως στον ανατολικό και δυτικό παράκτιο τομέα.
 |
 |
Αξιολόγηση εξελίξεων για το φυσικό περιβάλλον της λίμνης
Αν και δεν έχουν υπάρξει μέχρι σήμερα πολύ σοβαρές αλλοιώσεις στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής της λίμνης, εντούτοις η ύπαρξη και διάθεση πιο σύγχρονων και αποτελεσματικών μέσων για ευκολότερη μετατροπή και αλλοίωσή του, καθώς και η αυξανόμενη και χωρίς κανόνες παρουσία του ανθρώπου σ΄ αυτό, έχουν αρχίσει να εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους. Παράλληλα εμφανίζονται όλο και πιο συχνά προτάσεις ανάπτυξης της περιοχής, οι οποίες είναι βέβαιο πως απαιτείται να εξεταστούν κάτω από ένα ευρύτερο πρίσμα ολοκληρωμένης διαχείρισης.
Έτσι, είναι προφανέστατη η ανάγκη κατάλληλου λεπτομερούς σχεδιασμού ώστε η περιοχή να μπορέσει να αναπτύξει αξιόλογες κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες, χωρίς όμως να αλλοιωθούν οι περιβαλλοντικές της αξίες. Ένας τέτοιος σχεδιασμός επιβάλλεται να λαμβάνει προσεκτικά υπόψη του το φυσικό (αβιοτικό και βιοτικό) περιβάλλον του χώρου, ώστε να το προφυλάξει από μια ενδεχόμενη στρεβλή τουριστική ανάπτυξη. Αντίθετα να το εντάσσει σ' αυτή με τρόπο που η όποια τέτοια δραστηριότητα θα είναι χωροθετημένη και με κατάλληλο τρόπο διεξαγόμενη, ώστε και οι επιμέρους οικότοποι να μην αλλοιώνονται, αλλά και οι διάφορες συνθήκες που είναι απαραίτητες για την ανενόχλητη διαβίωση της πανίδας.
Όσον αφορά στην πρόσβαση των επισκεπτών η κατασκευή του Δυτικού όξονα, της Ιονίας οδού, θα λειτουργήσει ως εφαλτήριο για την επισκεψιμότητα της περιοχής από τα μεγάλα αστικά κέντρα, συνεισφέροντας τα μέγιστα στην άρση της απομόνωσης της περιοχής αλλά και ολόκληρης της Ηπείρου. Η βελτίωση των συγκοινωνιακών υποδομών στην περιοχή θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη οποιουδήποτε τουριστικού μοντέλου. Ιδιαίτερα για την ανάπτυξη του οικοτουρισμού και των σύντομων εκδρομών - «αποδράσεων», η μικρή χρονικά απόσταση από τα μεγάλα αστικά κέντρα, θα αποτελέσει ουσιαστικό στοιχείο για την επιλογή τoυριστικών πρooρισμών.
Η πιο κατάλληλη αναπτυξιακή ιδέα που μπορεί να εφαρμοστεί στην λίμνη Ζηρού είναι αυτή του αγρο-οικοτουρισμού, η οποία καλύπτεται και από σχετικά χρηματοδοτικά προγράμματα. Θεωρείται ως «δραστηριότητα-κλειδί» η οποία θα εξισορροπήσει τις όποιες δραστηριότητες υπάρχουν, αλλά και θα αναπτυχθούν, πάvτoτε βέβαια με την ύπαρξη λεπτομερούς σχεδίου διαχείρισης κατάλληλα θεσμοθετημένου (κ.γ.Α και στη συνέχεια Π.Δ) και ενισχυμένο με αρμόδιο φορέα συντονισμού διαχείρισης. Με τέτοιες προϋποθέσεις είναι βέβαιο ότι η περιοχή της λίμνης Ζηρού, με τα μοναδικά χαρίσματα και πλεονεκτήματα που διαθέτει, θα έχει μια πολύ καλή μελλοντική προοπτική στο να διατηρήσει εξαίσιες περιβαλλοντικές, οικολογικές και άλλες φυσικές αξίες της και παράλληλα να αξιοποιηθεί προς όφελος της ευημερίας των τοπικών κοινωνιών.
Χωρίς, όμως, τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις, το περιβαλλοντικό μέλλον της περιοχής της λίμνης είναι αβέβαιο, με πιθανότερη τάση τη βαθμιαία αποψίλωση του υφιστάμενου δάσους, την έκπλυση των γύρω εδαφών και τη βαθμιαία συρρίκνωση της λίμνης και κυρίως την πολύ εντονότερη και με αδόκιμο και άναρχο τρόπο αύξηση της παρουσίας του ανθρώπου στο ευαίσθητο άμεσο περιβάλλον της.
Επίλογος
Αυτό ήταν το μικρό μας ...οδοιπορικό στην πανέμορφη λίμνη Ζηρού. Ένα οδοιπορικό που μας αποζημίωσε με τον καλύτερο τρόπο και μας έδωσε άλλη μια φορά την ευκαιρία να θαυμάσουμε το μεγαλείο της φύσης. Νιώθουμε τυχεροί και είναι στο χέρι όλων μας και τα παιδιά μας, μετά από χρόνια, να είναι εξίσου τυχερά. Πρέπει η λίμνη επειγόντως να τεθεί κάτω από καθεστώς προστασίας και να δημιουργηθεί φορέας διαχείρισής της. Για να μη καταλήξει μετά από λίγα χρόνια...μια όμορφη μακρινή ανάμνηση.
 |
Η Περιβαλλοντική μας Ομάδα |
Οι μαθητές:Μαλτέζου Ε., Γρύλια Ε., Κραμπή Β., Λάππας Π., Μανιφάβα Ν., Στούμπου Δ., Καλαμπόκης Ε., Κυριάκη Ε., Λιάπατα Θ., Οικονόμου Α., Παπαπάνου Χρ., Μαντέλου Μ., Οικονόμου Θ., Σκαλτσώνης Β., Τριάντη Ε., Τριάντης Β., Χαβέλα Γ., Τριάντης Ο., Καρακλάς Γ., Μασκλαβάνος Ν., Μπάκος Φ., Μπλώνης Α., Χαβέλας Λ., Κατσούλα Δ., Βαρδαλοπάνος Δ., Γόγαλης Μ., Κρίκας Α., Σταμούλης Γ., Τζουμερκιώτης Η.
Οι εκπαιδευτικοί: Γιαννέλος Κ., Μπελής Ν.
 |