1ο Γυμνάσιο Καλαμπάκας
Τίτλος
Προγράμματος:
"Γεωλογικά φαινόμενα: Δημιουργία των βράχων των Μετεώρων και του
Σπηλαίου της Θεόπετρας"
Διάρκεια Προγράμματος: 2004 - 2005
 |
Ολοκληρώνοντας
τις δράσεις της η περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου δημιούργησε ένα έντυπο με τον ίδιο τίτλο |
|
Περιεχόμενα του εντύπου: Σχηματισμός
της γης
|
 |
 |
Επιλογές
- Αποσπάσματα
|
Στην προσπάθειά μας να ανασύρουμε τα συντρίμμια του χαμένου μας πολιτισμού
μέσα από τις λάσπες του μεγάλου κατακλυσμού του Δευκαλίωνα, θα ψάξουμε
τις πέτρες, τα μάρμαρα και τους πηλούς, θα μελετήσουμε τα κόκκαλα, τα
εργαλεία και τα αγάλματα...
...
και τέλος θα αναλύσουμε τα αρχαία κείμενα και τη γλώσσα μας. Για του λόγου
το αληθές, θα δώσουμε ένα απλό οικείο παράδειγμα. Το τοπωνύμιο "Θεσσαλία"
δεν είναι ένα τυχάρπαστο όνομα, μια λέξη χωρίς νόημα, αλλά ένας κώδικας
ο οποίος μας μεταφέρει από τα βάθη των χιλιετηρίδων αναλλοίωτη μια πληροφορία.
Ποιά είναι αυτή η πληροφορία;
Μα φυσικά ότι στο χώρο αυτό κάποτε υπήρχε θάλασσα.
Θεσσαλία: θέσις αλός.
Σύμφωνα με την επιστήμη της γεωλογίας, πριν από εκατόν σαράντα εκατομμύρια
χρόνια (140.000.000),όταν ολόκληρος ο πλανήτης γη είχε την μορφή μιας
πανθάλασσας, ανυψώθηκε μέσα από το νερό η Πελαγονική οροσειρά .Ήταν μια
στενή ζώνη ξηράς που άρχιζε από τη βόρειο Μακεδονία περνούσε από τον 'Όλυμπο,
την "Οσσα και το Πήλιο και κατέληγε στη βόρεια Εύβοια. Σημειώστε
πως τα Ιμαλάια, οι Άλπεις ,τα Πυρηναία καθώς και η οροσειρά της Πίνδου
αναδύθηκαν μετά από εκατόν δέκα πέντε εκατομμύρια χρόνια(115.000.000).
Πριν από εκατό xιλιάδες χρόνια η Θεσσαλική λεκάνη ήταν μια τεράστια λίμνη
της οποίας απομεινάρι ήταν αργότερα η λίμνη Βοιβηίδα ή Κάρλα. Το πιθανότερο
είναι πως η εξαφάνιση της λίμνης έγινε περί το 8.000π.χ.μετά από κάποιο
μεγάλο σεισμό, ο οποίος δημιούργησε και το ρήγμα των Τεμπών. Η έκσταση
της Βοιβηίδας πριν αποξηρανθεί έφθανε τα 114 τετραγωνικά xtλιόμετρα. Οστά
και εργαλεία που βρέθηκαν στις όχθες του Πηνειού, πιστοποιούν μια σχέση
συμβίωσης ανθρώπων και ζώων στη Θεσσαλία πριν από εκατό χιλιάδες χρόνια.
Η λίμνη Κάρλα αποτελεί κατά τους γεωλόγους και τους ανθρωπολόγους την
πρώτη κοιτίδα του ανθρώπινου πολιτισμού.
Οι
περιοχές Καστοριάς, Γρεβενών, Καλαμπάκας και Καστρακίου καλύπτονται από
ιζηματογενή πετρώματα της Μεσοελληνικής αύλακας. Η Μεσοελληνική αύλακα
είναι η σπουδαιότερη μολασσική αύλακα του Ελληνικού χώρου, είναι νεώτερη
σχετικά και διατηρείται στην πλήρη της στρωματογραφία και δομή. Έχει μήκος
περίπου 130 km και πλάτος που ξεπερνά τα 40 km, ενώ αναπτύχθηκε και λειτούργησε
κατά το Ανώτερο Ηώκαινο-Μέσο Μειόκαινο, δηλ η ιζηματογένεση ξεκίνησε πριν
από 38 εκατομμύρια χρόνια και σταμάτησε πριν απο 18 εκατομμύρια χρόνια.
Κατά την διάρκεια του Ολιγόκαινου-Μειόκαινου υπήρξε τροφοδοσία υλικού
από τις αναδυμένες οροσειρές Πελαγονικής και Πίνδου, έτσι αποτέθηκαν μεταλπικά
ιζήματα μολασσικού τύπου. Η συνεχής βύθιση της αύλακας είχε ως αποτέλεσμα
να εισβάλει η θάλασσα και στην συνέχεια να αποφράσσεται ώστε να λειτουργεί
ως κλειστή λιμνοθάλασσα ή λίμνη. Έτσι τα ιζήματα που αποτίθενται στην
αύλακα είναι άλλοτε θαλάσσια, άλλοτε λιμναία και άλλοτε χερσαία.
Το σπήλαιο Θεόπετρας βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του ασβεστολιθικού
βράχου, που υψώνεται στη κοινότητα Θεόπετρας και έχει είσοδο αψιδωτή διαστάσεων
17Χ3μ.περίπου.Το εσωτερικό του αποτελείται από μια κύρια αίθουσα 500μ.
περίπου με μικρές κόγχες στην περιφέρεια.
Ο σχηματισμός του ασβεστολιθικού βράχου της Θεόπετρας τοποθετείται στην
Ανώτερη Κρητιδική περίοδο (137.000.000-65.000.000 χρόνια από σήμερα).Η
δημιουργία του σπηλαίου είναι κατά συνέπεια μεταγενέστερη της παραπάνω
ηλικίας. Το σπήλαιο άρχισε να κατοικείται κατά τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή
(η οποία αρχίζει περίπου πριν 100.000 χρόνιας)
Η ανασκαφή άρχισε το 1987 από την αρχαιολόγο Αικατερίνη Κυπαρίσση-Αποστολίκα
και συνεχίζεται επί εννέα χρόνια, ενώ υπάρχει προοπτική μακροχρόνιων ακόμη
ανασκαφών.
Βρέθηκαν λίθινα εργαλεία Παλαιολιθικής -Μεσολιθικής και Νεολιθικής Εποχής,
κεραμικά ευρήματα Νεολιθικά, οστέινα αντικείμενα από όστρεο κ.τ.λ.
Τ ο σπήλαιο είναι το πρώτο που σκάβεται στη Θεσσαλία και το μόνο μέχρι
στιγμής σ' όλη την Ελλάδα με ευρήματα που αρχίζουν από τη Μέση Παλαιολιθική
Εποχή και φθάνουν μέχρι το τέλος της Νεολιθικής (3000π.χ.) συνεχώς και
είναι σημαντικό γιατί δείχνει τη μετάβαση από τον Παλαιολιθικό στο Νεολιθικό
τρόπο ζωής στον Ελλαδικό χώρο.
Το σπήλαιο χρησιμοποιούνταν μέχρι που άρχισαν οι ανασκαφές(1987) για περιστασιακό
σταυλισμό ζώων.
Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ
Αθανασίου
Δ., Αμντελαάλ Α., Αναστασίου Σ., Αρσενίου Ν., Βλαχογιάννης Κ., Γκόντη
Ε., Δήμος Α., Κακκάβα Μ., Κόνη Λ., Κοντογιάννης Ι., Κοφίτσα Μ., Κωστούλας
Κ., Κωτούλας Σ., Λαζαριώτη Α., Μαντζαβέλας Σ., Μήτσιος Β., Μπέντας Κ.,
Λίτσιος Κ., Παληγιάννης Α., Γκανούλη Α., Ζιάκα Σ., Ζάππας Α., Δριτσέλη
Σ., Ευθυμιάδη Β., Καραγκούνη Γ., Πολύζου Σπ., Τσάκαλου Α., Χαρίση Ντ.,
Χαρίση Β.,
Εκπαιδευτικοί
-Συντονιστές του προγράμματος
Παπαθανασίου Έλλη, Τζίκα Ευθυμία, Ζαχαροπούλου Αναστασία
 |
Επιστροφή Συμμετοχές 2004- 05 |