Μονοήμερο πρόγραμμα: Δράση για το Κλίμα – 13ος Στόχος Βιώσιμης Ανάπτυξης

Για μαθητές/τριες Γυμνασίου και Λυκείου

Επιλογή θέματος:

Ο 13ος Στόχος, «Δράση για το Κλίμα», των 17 Στόχων της Ατζέντας των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη έως το 2030, αφορά τις προσπάθειες που καταβάλλονται για την αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής και την αντιμετώπιση των επιπτώσεών της. Οι προσπάθειες που αναφέρονται περιλαμβάνουν τον περιορισμό των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (μετριασμός της κλιματικής αλλαγής) και την ανάληψη δράσεων προσαρμογής τόσο στις σύγχρονες συνθήκες που διαμορφώνει η αλλαγή του κλίματος όσο και στις διαφαινόμενες επιπτώσεις της μελλοντικά (προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή).

Ο υποστόχος 13.3 αναδεικνύει τη σημασία της εκπαίδευσης του κοινού και επικεντρώνεται στη βελτίωση της εκπαίδευσης, στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης, καθώς και στην αναβάθμιση της ανθρώπινης και θεσμικής ικανότητας με στόχο τη διαχείριση θεμάτων που αφορούν τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, την προσαρμογή, τη μείωση των επιπτώσεων και την έγκαιρη προειδοποίηση.

Στην κατεύθυνση αυτή, η Εκπαίδευση για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Παγκόσμια Πολιτειότητα κατέχει σημαίνοντα ρόλο, όχι μόνο για την αποσαφήνιση των αιτίων του φαινομένου της κλιματικής κρίσης και την ανάδειξη λειτουργικών συλλογικών και ατομικών στάσεων και αξιών για την αναχαίτισή της, αλλά και για την κινητοποίηση των ανθρώπων στην κατεύθυνση του μετριασμού του φαινομένου και της προσαρμογής στις νέες συνθήκες που διαμορφώνει.

Διάρκεια προγράμματος: 4 διδακτικές ώρες

Βασικές έννοιες του προγράμματος:

Καιρός, κλίμα, φυσικό φαινόμενο του θερμοκηπίου, ανθρωπογενής ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου, αέρια του θερμοκηπίου, κλιματική αλλαγή/κρίση, επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής/κρίσης, μετριασμός και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή

Ροή προγράμματος:

Στάδιο 1. Υποδοχή των μαθητών/τριών και των εκπαιδευτικών. Συζήτηση με αφορμή την ανακοίνωση του τίτλου του προγράμματος και διερεύνηση των σχετικών γνώσεων, εμπειριών και προσδοκιών των μαθητών/τριών.

Στάδιο 2. Προσέγγιση του θέματος μέσω εισήγησης – προβολής παρουσίασης, που υποστηρίζεται από το λογισμικό ψηφοφορίας “PointSolutions”. Όλοι/ες οι μαθητές/τριες, αξιοποιώντας μία συσκευή απόκρισης (τηλεχειριστήριο), έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν τις απόψεις τους απαντώντας σε ερωτήματα που ανακύπτουν στη διάρκεια της εισήγησης. Οι απαντήσεις των μαθητών/τριών, εμφανείς σε όλους άμεσα, παρέχουν ένα πλαίσιο για τη διερεύνηση των παρανοήσεων και την άρση των δυσαντιλήψεων.

Στη διάρκεια της παρουσίασης συζητάμε με τους μαθητές και τις μαθήτριες για:

– τις έννοιες του καιρού και του κλίματος,

– το φυσικό και ευεργετικό για τη ζωή στη Γη φαινόμενο του θερμοκηπίου και τις δυσμενείς επιπτώσεις της ανθρωπογενούς ενίσχυσής του,

– τα αέρια του θερμοκηπίου και τις ανθρώπινες δραστηριότητες που αυξάνουν τη συγκέντρωσή τους στην ατμόσφαιρα (την εντατική χρήση ορυκτών καυσίμων, με αναφορά και στην ψηφιακή ρύπανση, τις αποψιλώσεις δασικών εκτάσεων, την εκβιομηχάνιση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, τις δασικές πυρκαγιές, την αποξήρανση των υγροτόπων κ.ά.),

– τις επιπτώσεις των αυξημένων εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων στη μέση θερμοκρασία του πλανήτη, στον υδρολογικό κύκλο, στην ένταση και στη συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινόμενων, στη μέση στάθμη της θάλασσας, στην κρυόσφαιρα, στα οικοσυστήματα, στους πληθυσμούς των βιολογικών ειδών, στην ανθρώπινη υγεία, στις κοινωνίες μας παγκόσμια και στη χώρα μας.

Η συζήτηση ολοκληρώνεται με το ερώτημα αν υπάρχει ΧΡΟΝΟΣ και ΤΡΟΠΟΣ για την αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής, για την αποφυγή δηλαδή όσων δεν θα μπορούσαμε να διαχειριστούμε και τη διαχείριση όσων δεν θα μπορέσουμε να αποφύγουμε. Και, αν υπάρχει, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί επιστήμονες, ποιες είναι οι ενδεδειγμένες δράσεις στην κατεύθυνση αυτή σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο.

Στάδιο 3. Διεξαγωγή βιωματικών δραστηριοτήτων

(Ι) Η πρώτη δραστηριότητα αφορά το ερώτημα: «αν υπάρχει χρόνος και τρόπος για την αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής και ποιες είναι οι ενδεδειγμένες δράσεις στην κατεύθυνση αυτή σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο».

Με τίτλο: «13ος Στόχος για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη: Ανάλαβε Άμεσα Δράση για την Αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής και των Επιπτώσεων της – Τι Μπορώ να Κάνω Εγώ;», η δραστηριότητα υλοποιείται σε εξωτερικό χώρο, στο πάρκο που περιβάλλει το κτήριο του Κ.Ε.ΠΕ.Α. Καστοριάς, και εστιάζει στις στάσεις, στις συμπεριφορές, στις δράσεις και στις πρωτοβουλίες που μπορούν να υιοθετήσουν και να αναπτύξουν οι μαθητές και οι μαθήτριες ώστε να συμβάλουν, σε έναν βαθμό, στον μετριασμό και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Τα κείμενα των καρτών που αξιοποιούνται στο πλαίσιο της δραστηριότητας, προτείνουν στους/ις μαθητές/τριες αλλαγές στην καθημερινότητά τους, που σχετίζονται με την εξοικονόμηση ενέργειας, τη μείωση του οικογενειακού αποτυπώματος άνθρακα, τον περιορισμό της κατανάλωσης και της ρύπανσης, την ευαισθητοποίηση για την προστασία του τοπικού φυσικού περιβάλλοντος. Παρουσιάζουν, επίσης, θέματα που αφορούν την ενημέρωση των νέων από έγκυρες πηγές για την κλιματική αλλαγή, την κοινοποίηση του ενδιαφέροντός τους και την επικοινωνία αντίστοιχων θεμάτων, την οργάνωση και συμμετοχή σε δράσεις ευαισθητοποίησης της σχολικής κοινότητας, την εθελοντική υποστήριξη ευάλωτων ομάδων πληθυσμού που πλήττονται από δυσμενή καιρικά φαινόμενα.

(ΙΙ) Δραστηριότητα με τίτλο: «Οι Έννοιες του Μετριασμού και της Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή»

Η δραστηριότητα πραγματοποιείται σε αίθουσα του Κ.Ε.ΠΕ.Α. Καστοριάς και εστιάζει στις δύο βασικές έννοιες που διατρέχουν τις διεθνείς πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, στον «μετριασμό» και στην «προσαρμογή».

Οι συμμετέχοντες/ουσες στη δραστηριότητα εξετάζουν ένα σύνολο προτάσεων για τον περιορισμό των ανθρωπογενών αιτιών της κλιματικής αλλαγής, την πρόληψη και την αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεών της και με κριτήριο τη στόχευσή τους, τις διακρίνουν σε προτάσεις/δράσεις μετριασμού και προσαρμογής. Σε επόμενο στάδιο, επιχειρηματολογούν για τις επιλογές τους και συζητούν για την αναγκαιότητα της συνδυαστικής εφαρμογής των πολιτικών μετριασμού και προσαρμογής.