Έπειτα από τη φρίκη που είχε προκαλέσει η σφαγή των μωρών φώκιας της Γροιλανδίας (Phoca groenlandica), οι υποστηρικτές των δικαιωμάτων των ζώων είχαν στρέψει την κοινή γνώμη εναντίον του κυνηγιού αυτού. Οικολόγοι είχαν συμμετάσχει στην εκστρατεία φοβούμενοι πως το είδος θα αποδεκατιστεί. Οι πωλήσεις της γούνας αυτής σε όλο τον κόσμο σημείωσαν κάθετη πτώση. Ακόμη και ο Καναδάς αντέδρασε με αποτροπιασμό και κατέστησε αυστηρότερους τους κανονισμούς που διέπουν αυτό το κυνήγι-σφαγή. Τώρα όμως η χώρα αυτή ανέβασε την ποσόστωση σε επίπεδα ανήκουστα εδώ και μισό αιώνα, θέλοντας να εκμεταλλευθεί νέες αγορές στη Ρωσία και την Πολωνία και μια αλλαγή στα περιβαλλοντικά δεδομένα.

H παράδοση

Με ένα ή δύο χτυπήματα στο κεφάλι, τους συντρίβουν το κρανίο και τα ζώα πεθαίνουν με σπασμούς...

Στους πάγους του κόλπου του Αγίου Λαυρεντίου, το κυνήγι αυτό μοιάζει πάντως τόσο φρικτό όσο ήταν ανέκαθεν. Όσο μακριά μπορεί κανείς να κοιτάξει, βλέπει δεκάδες μεγαλόσωμους άνδρες με ρόπαλα να κινούνται πάνω στον πάγο με μηχανοκίνητα έλκηθρα και μπότες με καρφιά, ψάχνοντας για τα μωρά με το ασημένιο τρίχωμα. Με ένα ή δύο χτυπήματα στο κεφάλι, τους συντρίβουν το κρανίο και τα ζώα πεθαίνουν με σπασμούς. Οι άνδρες σέρνουν τα πτώματα σε αλιευτικά που περιμένουν ή τα γδέρνουν επιτόπου, αφήνοντας ματωμένα ίχνη στον πάγο. «Ο πατέρας μου κυνηγούσε 45 χρόνια», λέει ένας κυνηγός, ο Τζόσλιν Τεριό, πάνω στο αλιευτικό «Μανόν Ιβόν». «Το κάνουμε για τα χρήματα, αλλά η παράδοση είναι στο αίμα μας».

Οι υπέρμαχοι των δικαιωμάτων των ζώων ξεσήκωσαν τον κόσμο στις δεκαετίες του 1970 και του 1980 με μακάβρια βίντεο που έδειχναν Καναδούς κυνηγούς φώκιας να χτυπούν με ρόπαλα νεογνά φώκιας με σχεδόν λευκή γούνα, που δεν είχαν ακόμη πάψει να θηλάζουν, και μετά να τα γδέρνουν, μερικά ενώ ήταν ακόμη ζωντανά. H εκστρατεία αυτή - συνοδευόμενη από φωτογραφίες της Μπριζίτ Μπαρντό να αγκαλιάζει στοργικά ένα μωρό φώκιας - κατάφερε να κλείσει τις αγορές στην Αμερική και την Ευρώπη και να σταματήσει σχεδόν το κυνήγι. Αλλά τα έξι τελευταία χρόνια, το κυνήγι της φώκιας στον Καναδά ξανάρχισε σταδιακά χωρίς ο κόσμος να το προσέξει. Φέτος η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα επιτρέψει τον φόνο ως 350.000 μωρών φώκιας - περισσότερα από το ένα τρίτο όλων όσων θα γεννηθούν - ως επί το πλείστον για την πολύτιμη γούνα τους. Πρόκειται για αύξηση κατά περισσότερο από 100.000 σε σχέση με τα τελευταία χρόνια και για τον μεγαλύτερο αριθμό εδώ και τουλάχιστον μισό αιώνα.

Οι αυξανόμενες τιμές της γούνας τους και οι ισχυρισμοί πως ο αυξανόμενος πληθυσμός της φώκιας συμβάλλει στη μείωση των μπακαλιάρων έχουν διευκολύνει την αναβίωση μιας βιομηχανίας που κάποτε θεωρούνταν βάρβαρη. Παράλληλα, η επιβολή αυστηρότερων κανονισμών στο κυνήγι αυτό - π.χ. να αποφεύγεται να γδέρνονται οι φώκιες ζωντανές - φίμωσαν την προσπάθεια να σταματήσει το κυνήγι και ελάφρυναν τις συνειδήσεις των Καναδών. «H σφαγή αυτή που όλοι νομίζουν πως έχει εξαφανιστεί, επέστρεψε ακόμη χειρότερη», λέει η Ρεμπέκα Όλντγουορθ, του Διεθνούς Ταμείου για την Προστασία των Ζώων. H περισσότερες από τις φώκιες που σκοτώνονται δεν έχουν συμπληρώσει ένα μήνα ζωής, προσθέτει, και «στην ηλικία αυτή δεν έχουν μάθει ακόμη να κολυμπούν, έτσι δεν μπορούν να ξεφύγουν από τους κυνηγούς».

Ποτέ δεν σταμάτησε

Το κυνήγι της φώκιας ουδέποτε σταμάτησε εντελώς. Αφού οι ΗΠΑ απαγόρευσαν την εισαγωγή όλων των προϊόντων φώκιας το 1972 και η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγόρευσε την εισαγωγή δερμάτων των μωρών φώκιας το 1983, το κυνήγι έπεσε στις 15.000 φώκιες το 1985, κυρίως για το κρέας τους και για ντόπια χειροτεχνήματα. Ευρισκόμενη σε δύσκολη θέση μετά τις κατηγορίες εναντίον του Καναδά για απάνθρωπη μεταχείριση των ζώων, η καναδική κυβέρνηση απαγόρευσε τη σφαγή των νεογνών ως 12 ημερών που η γούνα τους είναι ακόμα λευκή. Τώρα σκοτώνονται οι φώκιες που είναι περίπου τριών εβδομάδων και η γούνα τους είναι ασημένια με μαύρες κηλίδες. Έτσι υπάρχουν τώρα λιγότερες αντιδράσεις, μολονότι οι επικριτές τονίζουν πως οι μέθοδοι του κυνηγιού ουσιαστικά δεν έχουν αλλάξει.

Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ" - THE NEW YORK TIMES
του Clifford Krauss, Επιμέλεια: Γιώργος Αγγελόπουλος
6 Απριλίου 2004