8o ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

«ΤΟ ΠΑΡΚΟ - ΑΛΣΥΛΛΙΟ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΜΑΣ»

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: ΒΑΪΡΙΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ


ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το πάρκο - αλσύλλιο της γειτονιάς μας βρίσκεται στο ΝΑ άκρο της πόλης μας, δίπλα στον Σιδηροδρομικό Σταθμό. Μέχρι το 1969 στην περιοχή αναπτύσσονταν γεωργικές καλλιέργειες (καλαμπόκια, μαρούλια, σιτάρι). Το 1969 δεντροφυτεύεται η έκταση αριστερά από την είσοδο της πόλης και κτίζεται το κτίριο που υπάρχει ως σήμερα. Τα τελευταία χρόνια συρρικνώνεται σημαντικά η δεντροφυτεμένη έκταση. Απομένει ένα μικρό κομμάτι πρασίνου ενώ παράλληλα η περιοχή καλύπτεται από νεοαναγειρόμενες πολυκατοικίες.

Το πάρκο - αλσύλλιο της γειτονιάς μας, πέρα από την αισθητική πλευρά ενός χώρου πρασίνου μέσα στο τεχνητό δομημένο περιβάλλον της πόλης, αποτελεί ένα σύνθετο οικοσύστημα, το οποίο λειτουργεί ως μέσο περιβαλλοντικής προστασίας της πόλης, περιορίζοντας πολλές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον της και αναβαθμίζοντας την ποιότητα της ζωής στην πόλη. Βοηθά στον καθαρισμό του αέρα της πόλης, συμβάλλει στη μείωση της ηχορύπανσης, βελτιώνει την ποιότητα του νερού, συμβάλλει στην απορρόφηση των νερών της βροχής, προστατεύει από πλημμύρες, κατολισθήσεις και διάβρωση του εδάφους, επηρεάζει το μικροκλίμα της περιοχής, επιδρά θετικά στη φυσική και ψυχική κατάσταση των κατοίκων και συμβάλλει ιδιαίτερα στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και τη βιωσιμότητα του οικοσυστήματός του.

Μέσα σ' αυτό αναπτύσσεται ένα πλήθος από δέντρα, θάμνους και πόες (καβάκια, πλατάνια, φλαμουριές, ακακίες, κλαίουσες, πεύκα, ιβίσκοι, αρκουδοπούρναρα, χαμομήλια, τριφύλλια κ.ά.). Μέσα σ' αυτό βρίσκουν καταφύγιο και τροφή ένα πλήθος μικρών ζώων, πουλιών και εντόμων (σκουλήκια, ποντίκια, τυφλοπόντικες, σαύρες, σπουργίτια, καρδερίνες, μυγοχάφτες, καρακάξες, δεκαοκτούρες, σκαθάρια, μύγες, κουνούπια, πεταλούδες, πασχαλίτσες κ.ά.).

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

- Να γνωρίσουν τα νήπια το πάρκο - αλσύλλιο της γειτονιάς τους (χλωρίδα, πανίδα, ανθρώπινες δραστηριότητες).

- Να αναπτύξουν ικανότητες παρατήρησης, καταγραφής και ταξινόμησης του οικοσυστήματος του.

- Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία διατήρησης του αστικού πρασίνου.

- Να συνειδητοποιήσουν τη σημασία διατήρησης της βιοποικιλότητας του πάρκου.

- Να αναπτύξουν αισθήματα ευθύνης και πρωτοβουλίες προστασίας του.

- Να αναπτύξουν δεξιότητες δράσης σχετικές με τα περιβαλλοντικά προβλήματά του.

- Να αναπτύξουν ικανότητες εργασίας και συνεργασίας.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Βασικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις του προγράμματος αποτέλεσαν:

α. η ολιστική προσέγγιση με την οποία επιτυγχάνεται η διεύρυνση του θέματος στις ποικίλες πλευρές της ανθρώπινης φύσης καθώς απευθύνεται στη διανόηση, το συναίσθημα, τις αισθήσεις, τις στάσεις και τις συμπεριφορές

β. η διεπιστημονική προσέγγιση του θέματος καθώς επιτυγχάνεται η συνεργασία ποικίλων επιστημονικών κλάδων, προσφέροντας σφαιρικότερη κατανόηση αλλά και εύρεση και εφαρμογή αποτελεσματικότερων πρακτικών.

Η παιδαγωγική προσέγγιση του θέματος στηρίχθηκε στις βασικές αρχές της βιωματικής προσέγγισης και της ενεργητικής μάθησης, η οποία στηρίζεται στην εμπειρία και το βίωμα μέσα από διαδικασίες αυτενεργούς δράσης επιτυγχάνοντας μια πιο αποτελεσματική περιβαλλοντική αγωγή και εκπαίδευση.

Βασική στρατηγική μάθησης αποτέλεσε ο εποικοδομητισμός με τον οποίο η μάθηση στηρίζεται στις προγενέστερες γνώσεις των παιδιών και η νέα γνώση προσφέρεται αξιοποιώντας τις προϋπάρχουσες, οργανώνοντας ο εκπαιδευτικός κατάλληλες παιδαγωγικές καταστάσεις και διατηρώντας το ρόλο του συντονιστή της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Αναλυτικότερα οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν για τη διεξαγωγή του προγράμματος ήταν:

Συζητήσεις και ανακοινώσεις στην τάξη και στα ΜΜΕ, ατομικές και ομαδικές έρευνες και συλλογικές εργασίες προφορικές και γραπτές, απλά πειράματα, παρατήρηση, μελέτη στο πεδίο, συναντήσεις με ειδικούς, εκπαιδευτικές επισκέψεις, επαφή με κοινωνικούς φορείς, προσέγγιση απλών κατοίκων, δραματοποίηση και παιχνίδια ρόλων, γνώσεων και κινητικά, ποικίλες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ

- Παρατηρήσεις, καταγραφές, ταξινομήσεις και συλλογή φυτών, φύλλων, καρπών κι εντόμων.
- Παρατηρήσεις και καταγραφές ήχων και ανθρωπογενών στοιχείων.
- Εντοπισμούς περιβαλλοντικών προβλημάτων.
- Συνεντεύξεις από κατοίκους της περιοχής.
- Διαδρομές.
- Μετρήσεις.
- Κινητικά παιχνίδια, παιχνίδια αισθήσεων και παιχνίδια ρόλων.
- Δραματοποιήσεις.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ
(ενδεικτικό φωτογραφικό υλικό)

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ
 
- Συζητήσεις για τη βιοποικιλότητα, το οικοσύστημα, τις τροφικές σχέσεις και αλυσίδες, τις διαδικασίες ανάπτυξης και διατήρησης της χλωρίδας και πανίδας, τις ανθρώπινες δραστηριότητες, την ιστορική μεταπολεμική εξέλιξη, τα περιβαλλοντικά προβλήματα, τους κινδύνους και την προσφορά του πάρκου- αλσυλλίου της γειτονιάς μας.
- Δημιουργία φυσικής γωνιάς και παρατήρησης.
- Δημιουργία φυτωρίου- παρακολούθηση και καταγραφή της ανάπτυξης των φυτών.
- Δημιουργία ανθοκηπίου- περιποίηση, φροντίδα και παρακολούθηση της ανάπτυξης των λουλουδιών και δέντρων.
- Δημιουργία εκτροφείων- περιποίηση και φροντίδα εντόμων.
- Πειράματα ανάπτυξης φυτών.
- Διανομή ερωτηματολογίου στους γονείς, για τη συλλογή πληροφοριών και τη διερεύνηση αξιών και στάσεων σχετικών με το πάρκο.
- Απαριθμήσεις, ομαδοποιήσεις, σειροθετήσεις, ταξινομήσεις φυσικού και φωτογραφικού υλικού.
- Κατασκευές επιτοίχιων πινάκων (τα στοιχεία του πάρκου, τα μέρη του φυτού, τα μέρη των πουλιών, οι ονομασίες των πουλιών).
- Εντοπισμός και σημάνσεις στο χάρτη της θέσης και της έκτασης του πάρκου σε διάφορες εποχές.
- Χαρτογράφηση του πάρκου
- Δημιουργικές κατασκευές (φυτομπογιές, κολάζ, πηλοπλαστική, ποικίλες τεχνικές ζωγραφικής, κατασκευές με πορσελάνη, μάσκες, μακέτα, μικτές τεχνικές με ποικίλα υλικά).
- Παραγωγή κειμένων (ανακοινώσεις, καταγγελία, προσκλήσεις, αφίσα, λίστες βιβλίων, σταυρόλεξο, συνθήματα, μηνύματα, πίνακες καταγραφής ανάπτυξης των φυτών).
- Αναγνώσεις, αναλύσεις και εικαστική έκφραση αναγνωσμάτων (παραμύθια, μύθοι, ιστορίες, παραδόσεις, ποιήματα, τραγούδια, αινίγματα)
- Κινητικά παιχνίδια, παιχνίδια αισθήσεων και παιχνίδια ρόλων.
Δραματοποιήσεις.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ
(ενδεικτικό φωτογραφικό υλικό)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ

Στην Παιδική Βιβλιοθήκη Φλώρινας "Βασιλική Πιτόσκα", με στόχο την εξοικείωση των νηπίων με τη βιβλιογραφική έρευνα και την καταγραφή βιβλίων σχετικών με το θέμα του προγράμματος.

Στο Φυτώριο του Δασαρχείου Φλώρινας με στόχο τη γνωριμία με τα διάφορα είδη φυτών και τις διαδικασίες ανάπτυξης, καλλιέργειας και φροντίδας τους.

Στο Κ.Π.Ε. Καστοριάς με στόχο την υλοποίηση του προγράμματος "Μια σταγονοπαρεά στη λίμνη της Καστοριάς" και τη συσχέτιση του παραλίμνιου οικοσυστήματος με το οικοσύστημα του πάρκου.

Στο Νεολιθικό Λιμναίο Οικισμό του Δισπηλιού με στόχο την ενημέρωση για το παραλίμνιο οικοσύστημα κατά τους νεολιθικούς χρόνους.

Εκπαιδευτική συνάντηση με τη Π.Ο. του 1ου Πειραματικού Δημ. Σχ. Φλώρινας, με στόχο την αλληλοενημέρωση και την ανταλλαγή απόψεων σχετικών με τα προγράμματα που υλοποιήθηκαν καθώς και τη συσχέτιση της βιοποικιλότητας του πάρκου και του ποταμού.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ

Συναντήσεις με ειδικούς

- Ενημέρωση από τον κ. Θ. Τσούλη (Δάσκαλος, Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης) για τη μεθοδολογία και την αναγκαιότητα εκπόνησης προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

- Ενημέρωση από τον κ. Δ. Δημητρίου (Δάσκαλος- μέλος Π.Ε.ΕΚ.Π.Ε.) για την μεταπολεμική εξέλιξη του πάρκου.

- Αφιέρωμα από τον κ. Δ. Κάλφα (Δασολόγος) για την παγκόσμια ημέρα Δασοπονίας.

- Ενημέρωση από τον κ. Δ. Κάλφα (Δασολόγος) για τη χλωρίδα του πάρκου.

ΔΡΑΣΕΙΣ

- Υιοθέτηση του πάρκου - αλσυλλίου, ο καθαρισμός του από σκουπίδια, ο εμπλουτισμός του με δενδρύλλια, η φροντίδα και η περιποίησή τους, η γραφή μηνυμάτων, τα οποία επιδόθηκαν σε εκπρόσωπο του Δήμου

- Φλώρινας για την κατασκευή και τοποθέτηση πινακίδων.

- Ανακοινώσεις σε τοπικές εφημερίδες και σε τοπικό και εθνικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο.

- Παρουσίαση του προγράμματος σε Ημερίδα στο σχολικό χώρο και στη Διημερίδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Διεύθυνσης Α΄/θμιας Εκπαίδευσης Φλώρινας.

ΔΡΑΣΕΙΣ
(ενδεικτικό φωτογραφικό υλικό)

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ

Δ/νση Α΄/θμιας Εκπ/σης Φλώρινας - Περιβαλλοντική Εκπαίδευση
Δήμος Φλώρινας
Δ/νση Δασών Φλώρινας
Κ.Π.Ε. Καστοριάς
Π.Ε.ΕΚ.Π.Ε. Δ. Μακεδονίας

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ
 
- Φυτολόγιο με δέντρα, θάμνους και πόες του πάρκου.
- Λεύκωμα «Τα μικρά ζώα του πάρκου μας».
- Λεύκωμα πληροφοριών «Τα πουλιά του πάρκου μας».
- Ημερολόγιο έτους.
- Παιδαγωγικά παιχνίδια (παζλς, ντόμινο).
- Παραμύθι «Οι διασπαστές του πάρκου μας».
- Φύλλα εργασίας (ονόματα πουλιών, αποτυπώματα ζώων, συμμετρία φύλλων).
- Ανθολόγιο.
- Γλωσσάρι.
- Έντυπο για το πάρκο- αλσύλλιο.
- Αφίσα.
- Σλάϊτς με φωτογραφίες του πάρκου κατά τη διάρκεια του έτους.
- CD-ROM/Παρουσίαση.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
 
Αρχικά στο πρόγραμμά μας πραγματοποιήθηκε διαγνωστική αξιολόγηση για τη διαπίστωση του επιπέδου των εμπειριών, βιωμάτων, γνώσεων και ενδιαφερόντων των νηπίων σχετικών με το θέμα. Σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος πραγματοποιήθηκε διαμορφωτική αξιολόγηση για τη διαμόρφωση της πορείας του προγράμματος. Και τέλος πραγματοποιήθηκε συνολική αξιολόγηση του προγράμματος από τα νήπια, τη Νηπιαγωγό. Ως τεχνικές αξιολόγησης χρησιμοποιήθηκαν οι καταγραφές της Νηπιαγωγού, οι οποίες προέκυπταν από συζητήσεις και παρατήρηση της συμπεριφοράς των παιδιών, οι φάκελοι εργασιών των νηπίων και η συλλογική αξιολόγηση από τα νήπια.
 
Με βάση την αξιολόγηση μπορούμε να πούμε ότι η πορεία του προγράμματος ακολούθησε τον αρχικό σχεδιασμό μας. Υλοποιήθηκαν οι στόχοι και οι επιμέρους επιδιώξεις του προγράμματος.

Συνοπτικά αναφέρουμε μερικές σκέψεις νηπίων που διατυπώθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος:
Να διατηρηθεί το πάρκο
Να εμπλουτισθεί με περισσότερα δέντρα και φυτά
Να είναι καθαρό
Να μην υπάρχουν πολυκατοικίες κοντά στο πάρκο
Να αποκτήσει μεγαλύτερη έκταση
Να παίζουν ελεύθερα και περισσότερα παιδιά
Να απολαμβάνουμε ένα καταπράσινο περιβάλλον.