H υπερθέρμανση θα «κάψει» 1 εκατ. είδη

Eπιστήμονες από 8 χώρες προειδοποιούν ότι θα προκληθεί μια φοβερή καταστροφή

Το ένα τέταρτο των γνωστών χερσαίων ζώων και φυτών, περισσότερα από ένα εκατομμύριο είδη, θα εξαφανιστούν εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη που θα σημειωθεί τα 50 επόμενα χρόνια.

Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε η σημαντικότερη σχετική μελέτη που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα.

Επιστήμονες από οκτώ χώρες προειδοποιούν πως, με βάση ακόμη και τους πιο συντηρητικούς υπολογισμούς, η άνοδος της θερμοκρασίας θα προκαλέσει παγκοσμίως μια χωρίς προηγούμενο μαζική εξαφάνιση ειδών. H απειλή για τα χερσαία είδη από την υπερθέρμανση του πλανήτη είναι πολύ μεγαλύτερη απ' όσο είχαμε ως τώρα συνειδητοποιήσει, υπογραμμίζουν οι επιστήμονες. Είναι η πρώτη φορά που διατυπώνεται μια τόσο κατηγορηματική εκτίμηση και τα συμπεράσματα της μελέτης αυτής θα σοκάρουν ακόμη και τους περιβαλλοντολόγους εκείνους που είναι συνηθισμένοι στα σενάρια καταστροφής.

Αιφνιδιασμός

Ο καθηγητής Κρις Τόμας, ο βιολόγος του Πανεπιστημίου Λιντς, που ηγήθηκε της ερευνητικής ομάδας, δήλωσε πως η οικολογική καταστροφή μπορεί να αποφευχθεί μόνον αν υιοθετηθούν άμεσα οι λεγόμενες «πράσινες τεχνολογίες» και γίνουν ενέργειες για να εξαλειφθεί το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. «H μελέτη αυτή θα αιφνιδιάσει πολύ κόσμο», δήλωσε. «Εδώ και μερικά χρόνια, επιστήμονες λένε πως η κλιματική αλλαγή μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνιση μερικών ειδών, αλλά ως τώρα δεν υπήρχε αριθμητική ανάλυση για τις διαστάσεις που είναι πιθανό να πάρει. Δεν είχαμε ιδέα αν θα οδηγούσε στην εξάλειψη λίγων ειδών ή ενός πραγματικά σημαντικού αριθμού. H μελέτη αυτή δείχνει το δεύτερο και η κατάσταση είναι εξαιρετικά ανησυχητική».

1.103 είδη

H μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature», αφορά 1.103 είδη φυτών, θηλαστικών, πουλιών, ερπετών, βατράχων, πεταλούδων και άλλων εντόμων που ζουν σε έξι περιοχές - Ευρώπη, Νότια Αφρική, Αυστραλία, Βραζιλία, Μεξικό και Κόστα Ρίκα. Οι επιστήμονες υπολόγισαν την επίδραση της ανόδου της θερμοκρασίας σε καθένα από τα είδη αυτά χρησιμοποιώντας τα τρία μελλοντικά σενάρια που προτείνει η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), η οποία υπολόγισε την ελάχιστη, τη μέση και τη μέγιστη αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας από 0,5 ώς 3 βαθμούς Κελσίου μέχρι το 2050. H αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη θα ωθήσει τα περισσότερα είδη προς τους πόλους ή ψηλότερα στα βουνά, αλλά για πολλά αυτό θα είναι αδύνατο. Και οι περιοχές που θα έχουν στη διάθεσή τους εκείνα που θα μπορέσουν να μετακινηθούν πιθανόν να είναι τόσο περιορισμένες ώστε να καταστεί αδύνατη η συντήρηση του πληθυσμού τους.

Ο Λι Χάνα, υφηγητής στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Βιοποικιλότητας της Ουάσιγκτον, δήλωσε ότι ο συνδυασμός της απώλειας φυσικών οικοσυστημάτων και της υπερθέρμανσης του πλανήτη θα σημάνει ότι δεν θα υπάρχουν ασφαλή καταφύγια ακόμη και για μερικά από τα περισσότερο προστατευόμενα είδη. «Αυτή η μελέτη καθιστά σαφές ότι η κλιματική αλλαγή είναι η πιο σημαντική νέα απειλή που μπορεί να επιφέρει εξαφανίσεις ειδών αυτό τον αιώνα», δήλωσε ο δρ Χάνα. «Ο συνδυασμός της απώλειας οικοσυστημάτων, που ήδη αναγνωρίζεται ως η μεγαλύτερη μεμονωμένη απειλή για τα είδη, και η κλιματική αλλαγή είναι πιθανό να καταστρέψουν την ικανότητα των ειδών να μετακινούνται και να επιβιώνουν».

Απειλούνται άμεσα

1. Από τα πλέον 400 είδη πεταλούδας της Αυστραλίας, από τα οποία σχεδόν 200 ζουν μόνο στην ήπειρο αυτή, μόνο τρία είναι πιθανό να επιβιώσουν στα σημερινά οικοσυστήματα. Περισσότερα από τα μισά πιθανόν να εξαφανιστούν.

2. H μοναδική σαβάνα Σεράδο της Βραζιλίας αντιμετωπίζει την καταστροφή, καθώς κινδυνεύει με εξαφάνιση το 45% των ενδημικών φυτών της - περίπου 2.000 είδη.

3. Στην Ευρώπη, η μελέτη προβλέπει πως θα εξαφανιστεί το 25% των πτηνών αν ισχύσει το σενάριο της IPCC με τη μέγιστη θερμοκρασία.

4. Στην έρημο Τσιουάουα του Μεξικού, η καταστροφή θα είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη επειδή τα απειλούμενα είδη θα πρέπει να ταξιδέψουν μεγάλες αποστάσεις για να φτάσουν σε ψυχρότερα κλίματα.

5. Στην περιοχή του Ακρωτηρίου της Νότιας Αφρικής, οι επιστήμονες προβλέπουν ότι θα εξαφανιστεί το 30 ώς 40% των Proteaceae, μιας οικογένειας ανθοφόρων φυτών που περιλαμβάνει το εθνικό άνθος της Νότιας Αφρικής, τη βασιλική protea.

Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ" / THE INDEPENDENT
του Steve Connor
9 Ιανουαρίου 2004