Το ένα στα τρία αμφίβια, λένε οι επιστήμονες, βρίσκεται στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Μια εξελικτική τραγωδία που σχετίζεται με την ευαισθησία τους στην ποιότητα του περιβάλλοντος.

Οι επιστήμονες τα παρομοιάζουν με "καναρίνια μέσα σε ανθρακωρυχείο" και ο δρ Σίμον Στιούαρτ, από την Παγκόσμια Ένωση για τη Διατήρηση (World Conservation Union), που είναι ο επικεφαλής της μελέτης η οποία δημοσιεύτηκε στον δικτυακό τόπο της επιστημονικής επιθεώρησης "Science", τονίζει ότι "ο ρυθμός εξαφάνισης των ειδών είναι εξωπραγματικός και ιδιαίτερα σοβαρός. Από τη στιγμή που τα περισσότερα αμφίβια αισθάνονται την επίδραση της ανθρωπογενούς ρύπανσης πολύ νωρίτερα από άλλα ζωντανά είδη, η αλματώδης εξαφάνισή τους σημαίνει ότι ένα από τα πιο σημαντικά οικοσυστήματα της Γης καταρρέει".

Τα τελευταία 24 χρόνια υπολογίζεται ότι έχουν εξαφανιστεί τουλάχιστον 122 είδη αμφιβίων. Ο δρ Στιούαρτ λέει πως τα αμφίβια είναι πολύ ευάλωτα στο είδος της μόλυνσης που επιφέρει στο περιβάλλον η ανθρωπογενής δραστηριότητα. Διευκρινίζει ότι το υγρό και πορώδες δέρμα τους είναι ευαίσθητο στη βλαβερή επίδραση των τοξινών του νερού και από τη στιγμή που η ύπαρξή τους καθορίζεται από δύο παράγοντες - τα καθαρά ύδατα και την ξηρά - αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να επιβιώσουν χάνοντας το ένα από τα δύο "σπίτια" τους.

Οι ειδικοί προσδιορίζουν ως αιτίες για τον αφανισμό των αμφιβίων τη ρύπανση των νερών και της ατμόσφαιρας - συχνά με την απελευθέρωση και απόρριψη κάθε είδους χημικού υποπροϊόντος -, την καταστροφή των κατοικιών τους και το κυνήγι τους από τους ανθρώπους για να χρησιμεύσουν - σε ορισμένες περιπτώσεις - ως φαγητό ή ως πρώτη ύλη για την παρασκευή φαρμάκων. Το φαινόμενο αυτό έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις ακόμη και στις περιοχές που αποκαλούνται πρωταρχικές για την επιβίωση των αμφιβίων.

Για παράδειγμα, στην Κόστα Ρίκα, σε μια μεγάλη προστατευμένη έκταση, εξαφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 σχεδόν το 40% του πληθυσμού των αμφιβίων, ενώ αντίστοιχες απώλειες καταγράφηκαν στο Εκουαδόρ και τη Βενεζουέλα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, που διήρκεσε τρία χρόνια, στην Κολομβία σήμερα ζουν τα περισσότερα είδη αμφιβίων που κινδυνεύουν με εξαφάνιση και ανέρχονται στα 208. Ο αντίστοιχος αριθμός στο Μεξικό είναι 191, στο Εκουαδόρ 163, στη Βραζιλία 110 και στην Κίνα 86.

Φταίει ένας μύκητας

Υπάρχει μια ανεξήγητη αιτία που έχει προκαλέσει τον αποδεκατισμό των αμφιβίων στη Νότιο Αμερική, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, την Ισπανία και την Τανζανία. Οι περισσότερες περιοχές όπου έχουν καταγραφεί τα περιστατικά είναι τροπικές και αφορούν κυρίως αμφίβια που ζουν κοντά σε μικρά ποτάμια ή χειμάρρους που διασχίζουν βουνά. Ορισμένοι επιστήμονες υποθέτουν ότι η αιτία του κακού είναι ένας μύκητας με παγκόσμια εξάπλωση, ο οποίος λέγεται Chytridiomycosis. H δράση του ίσως να παρατείνεται λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη. Ο Ράσελ Μιτερμέγιερ, πρόεδρος του οργανισμού Διεθνής Διατήρηση (Conservation International), τονίζει ότι τα αμφίβια είναι ένας από τους σημαντικότερους δείκτες της υγείας του περιβάλλοντος και ο καταστροφικός αφανισμός τους μας προειδοποιεί ότι είμαστε μπροστά σε μια σημαντική υποβάθμιση του παγκόσμιου περιβάλλοντος.

Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ"
του Στέφανου Κρίκκη
19 Οκτωβρίου 2004