Μια μορφή ρύπανσης που δεν έχουμε συνειδητοποιήσει αλλά αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία μας, είναι και αυτή που προέρχεται από τους θορύβους που προκαλούνται γύρω μας. Στις μέρες μας 140 εκατομμύρια άνθρωποι στις αναπτυγμένες βιομηχανικά χώρες συμβιώνουν με ανυπόφορους θορύβους και άλλα 110 εκατομμύρια αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην εργασία και το ύπνο τους. Στη χώρα μας οι μεγάλες πόλεις (Θεσσαλονίκη, Πειραιάς, Πάτρα, Ηράκλειο, Βόλος κ.ά.) και φυσικά η Αθήνα και ειδικότερα το κέντρο της πάσχει από ηχορύπανση.

Όταν το ανθρώπινο αυτί εξελισσόταν, μαζί με τα αντίστοιχα αισθητήρια όργανα ακοής των άλλων ανώτερων οργανισμών, δεν υπήρχαν οι θόρυβοι των υπερηχητικών αεροσκαφών, τα υψηλά dB των ήχων μιας ντίσκο, ο κρότος των πυροβόλων, οι εκρήξεις των βομβών αλλά και ο συνεχής θόρυβος μιας πολύβουης πόλης ή ενός εργοστασίου, που κάνει τον άνθρωπο να κλείνει τα αυτιά του. Το ανθρώπινο αυτί έχει έναν εκπληκτικό μηχανισμό προστασίας από ήχους προοδευτικά αυξανόμενης έντασης, αλλά δεν κατάφερε να προβλέψει μηχανισμούς άμυνας για τις διαρκείς και υπερβολικές ηχητικές φορτίσεις που ζούμε σήμερα (πίν. 1).

Πίνακας 2. Ήχοι στη φύση και στην πόλη.

Η μονάδα μέτρησης των ήχων είναι το bel. Πρόκειται για μια σχετική και όχι απόλυτη μονάδα, που προκύπτει από το δεκαδικό λογάριθμο του λόγου που δίνουν η ένταση του μετρούμενου ήχου (l) προς μια δεδομένη αυθαίρετη ένταση ήχου με πίεση 0,0002 μbar (lo) και που θεωρείται ότι είναι ο πιο χαμηλός ακουστός από τον άνθρωπο ήχος. Έτσι, ορίζουμε το bel=logl/lo, ενώ το πολύ συχνά χρησιμοποιούμενο decibel (dB) είναι 10log10l/lo. Άρα τα 2dB αντιπροσωπεύουν δεκαπλάσια ένταση ήχου από το 1dB. Εκτός όμως από την ένταση του ήχου έχουμε και τη συχνότητά του. Αλλιώς αντιδρά το ανθρώπινο αυτί στους υψίσυχνους (οξείς) ήχους κι αλλιώς σ' αυτούς της χαμηλής συχνότητας (βαρείς). Επιπλέον, ο ανθρώπινος εγκέφαλος, που αξιολογεί τις πληροφορίες των αισθήσεων και δέχεται τα μηνύματα που στέλνει και το αυτί, δείχνει να δυσφορεί με τη συνεχή έκθεση σε πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές συχνότητες.

Έχει αποδειχθεί λοιπόν ότι είναι δυνατόν να δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα στον ανθρώπινο οργανισμό, μέσω της αίσθησης της ακοής, εξαιτίας των ενοχλητικών ή ανεπιθύμητων ήχων που ονομάζουμε θορύβους. Διαρκής έκθεση σε τέτοιους ήχους προκαλεί ανωμαλίες του κυκλοφορικού, κόπωση και ψυχικές διαταραχές, ενώ επίσης παραβλάπτει και την αίσθηση της όρασης, αφού δημιουργεί προβλήματα στην αντίληψη του βάθους και στον εστιασμό των εικόνων. Ανησυχητικά συμπτώματα των παραπάνω επιδράσεων στη φυσιολογία του οργανισμού μας είναι η θολή όραση, ο πονοκέφαλος, οι αϋπνίες, η αδυναμία συγκέντρωσης, οι ταχυπαλμίες, οι στομαχικές κράμπες, το έλκος κ.ά. Σήμερα σε πολλές χώρες οι κανονισμοί για την ηχορύπανση είναι ιδιαίτερα αυστηροί και τα επίπεδα ήχου δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 80 dB (πίν. 2).

Πίνακας 2. Χαρακτηρισμός κατάστασης θορύβου σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία.

Τι μπορούμε όμως να πούμε για την επίδραση του ήχου στους υπόλοιπους ζωντανούς οργανισμούς, φυτικούς ή ζωικούς; Τα φυτά φαίνεται να απορροφούν τους ισχυρούς ήχους, παρ' ότι οι υψηλές συχνότητες μπορεί να οδηγήσουν ένα φυτό και στην απώλεια των φύλλων του. Πολλά πειραματόζωα αποφεύγουν συγκεκριμένες συχνότητες ήχων και αισθάνονται άσχημα πάνω από ορισμένες τιμές dB. Σχετικά πρόσφατα άλλωστε κυκλοφόρησαν στην αγορά ειδικές συσκευές που διώχνουν ανεπιθύμητα θηλαστικά ή έντομα εκπέμποντας ήχους διαφόρων συχνοτήτων. Ακόμα όμως τα αποτελέσματα της ηχορύπανσης δεν έχουν μελετηθεί με προσοχή σε άλλους οργανισμούς, εκτός από τον άνθρωπο.

Όσον αφορά τους τρόπους αντιμετώπισης της ηχορύπανσης σκόπιμη είναι η ηχομόνωση των κτιρίων. Ειδικότερα σε κτίρια που φιλοξενούν θορυβώδεις δραστηριότητες, όπως τα κέντρα διασκέδασης, τα κλειστά γήπεδα και οι συνεδριακοί χώροι, καθώς και σε αυτά που η ησυχία είναι αναγκαία προϋπόθεση για τη σωστή λειτουργία τους (νοσοκομεία, σχολεία, βιβλιοθήκες κ.ά.) επιβάλλεται η επένδυση των τοιχών με υλικά που απορροφούν το θόρυβο, διπλά τζάμια κ.ά. Παράλληλα απαραίτητη είναι η κατασκευή ηχοπετασμάτων και ειδικών ασφαλτοταπήτων που μειώνουν το θόρυβο από την κίνηση των οχημάτων στους δρόμους, οι έλεγχοι στα οχήματα και κυρίως στις εξατμίσεις τους και η μεταφορά των εργοταξίων έξω από τις πόλεις, σε συνθήκες που να εξασφαλίζουν την προστασία των εργαζομένων από τη συνεχή έκθεση σε επικίνδυνους θορύβους.

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ... * Ενώ ο αριθμός φωτοϋποδοχέων του ματιού φτάνει τα 100 εκατομμύρια, υπάρχουν μόνο 16.000 ακουστικά κύτταρα στον κοχλία του ανθρώπινου αφτιού. Έχει δε υπολογιστεί ότι ο μέσος άνθρωπος χάνει το 40% αυτών ως την ηλικία των 65 ετών. * Τα ακουστικά κύτταρα είναι τόσο ευαίσθητα που για να τα μελετήσουν οι ερευνητές τα τοποθετούν σε περιβάλλον χωρίς κραδασμούς. Το μέγιστο της επιβίωσής τους εκτός του κοχλία είναι 15 λεπτά, ενώ ένας κραδασμός αρκεί για να τα σκοτώσει σε δευτερόλεπτα. Πειράματα έδειξαν ότι δύο ώρες δυνατής μουσικής (αντίστοιχης με αυτήν μιας συναυλίας ροκ μουσικής) επέφερε ανεπανόρθωτες βλάβες στα ακουστικά κύτταρα πειραματόζωων. ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΤΟ ΒΗΜΑ" της Ιωάννας Σουφλέρη Απόσπασμα από το άρθρο "Η Αυτοκρατορία των Αισθήσεων" 10 Οκτωβρίου 2004

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ Ν.: "Οικολογία - Εισαγωγή στη Μελέτη του Περιβάλλοντος",
Κεφ. 12: "Οικοτοξικολογία και τα Μεγάλα Περιβαλλοντικά Προβλήματα", σελ. 184-185
ΟΙΚΟ-ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ -ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ: "Μια ζωή γεμάτη θόρυβο", Εύη Τσιτιρίδου, Οκτώβριος 2003, αρ. τεύχους 64
Εικόνα: www.geomonitor.net/pollution/ noise/pollution1.html

	Σχετικά δημοσιεύματα
• Και η ηχορύπανση σκοτώνει τις φάλαινες