Aποδεκάτισαν τα λιοντάρια

Μόνον 23.000 λιοντάρια έχουν απομείνει στην Αφρική, σύμφωνα με εκτιμήσεις οι οποίες υποδηλώνουν πως ο βασιλιάς της ζούγκλας μπορεί σύντομα να γίνει είδος προς εξαφάνιση.

Οι πληθυσμοί των λιονταριών έχουν μειωθεί από 200.000 που ήταν πριν από δύο δεκαετίες σε ένα επίπεδο το οποίο δημιουργεί ερωτηματικά για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση του είδους. Όπως αναφέρουν επιστήμονες στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Νew Scientist», σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο πιθανόν να έχουν απομείνει μόλις 23.000 λιοντάρια. Μερικοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν πως ακόμη κι αυτός ο αριθμός είναι υπερβολικά αισιόδοξος και υπολογίζουν τα εναπομείναντα λιοντάρια σε 15.000 έως 17.000. Υπεύθυνη γι' αυτό τον αποδεκατισμό του είδους είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα: κτηνοτρόφοι που θέλουν να προστατεύσουν τα κοπάδια τους πυροβολούν, παγιδεύουν και δηλητηριάζουν όλο και περισσότερα λιοντάρια.

Οι απειλές

H ίδια τάση παρατηρείται και στους πληθυσμούς άλλων μεγάλων σαρκοβόρων της Αφρικής, όπως οι λεοπαρδάλεις, τα τσιτάχ και τα αγριόσκυλα. Ο Λόρενς Φρανκ, βιολόγος της άγριας ζωής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, λέει πως, ενώ ο κόσμος συνειδητοποιεί τις απειλές που αντιμετωπίζουν άλλα υπό εξαφάνιση είδη, αντιπαρέρχεται εν πολλοίς το ζήτημα της επικίνδυνης μείωσης του αριθμού των αρπακτικών σαρκοβόρων της Αφρικής. Απαιτείται να αναληφθεί επειγόντως δράση για να προστατευθούν τα ζώα που βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας στην τελευταία ήπειρο στην οποία επιβιώνουν σημαντικοί αριθμοί μεγάλων σαρκοβόρων. «Ο κόσμος ήξερε για ελέφαντες, γορίλλες και ρινόκερους, αλλά δεν είχε ιδέα ότι αυτά τα μεγάλα σαρκοβόρα κοντεύουν να γίνουν είδη υπό εξαφάνιση», λέει ο δρ Φρανκ. «Δεν είναι μόνο τα λιοντάρια. Όλα τα αρπακτικά σαρκοβόρα της Αφρικής αποδεκατίζονται. Αυτό έχει ήδη συμβεί στα μεγάλα σαρκοβόρα σε όλες τις άλλες περιοχές του πλανήτη. Στην Αφρική δεν είναι ακόμη πολύ αργά για να διορθωθεί η κατάσταση».

Το κύριο πρόβλημα

Σύμφωνα με τον δρα Φρανκ, το κύριο πρόβλημα είναι οι κτηματίες που κυνηγούν τα λιοντάρια και τα άλλα αρπακτικά σαρκοβόρα που βγαίνουν από τα όρια των καταφυγίων άγριας ζωής. «Οι άνθρωποι ανέκαθεν σκότωναν τα αρπακτικά σαρκοβόρα, αλλά με τα δόρατα και τις ασπίδες μικρή μόνο ζημιά μπορούσε να γίνει», εξηγεί. «Τώρα έχουν όλοι τουφέκια και δηλητήρια». Οι ίδιες πιέσεις οδήγησαν στη μείωση του αριθμού των αγριόσκυλων σε 3.000 έως 5.000, ενώ τα τσιτάχ είναι λιγότερα από 15.000, λέει ο δρ Φρανκ.

H Ρόζι Γούντρουφ, μια άλλη επιστήμονας του Μπέρκλεϊ, λέει πως η προστασία, για να είναι αποτελεσματική, πρέπει να επεκταθεί πέρα από τα καταφύγια. Ένα πρόγραμμα στην Κένυα, το Laikipia Predator Project, μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για την προστασία των λιονταριών και των άλλων σαρκοβόρων. Οι κτηματίες που μετέχουν στο πρόγραμμα, το οποίο αφορά μια περιοχή 10.000 τ. χλμ., ενθαρρύνουν την εγκατάσταση σαρκοβόρων σ' αυτήν ώστε να επωφεληθούν από τον οικοτουρισμό. Οι ντόπιοι έμαθαν να σκοτώνουν μόνο τα «προβληματικά» σαρκοβόρα που έχουν μάθει να επιτίθενται στα κοπάδια τους. Παράλληλα, προστατεύουν τα ζώα τους με φράκτες τη νύκτα που κινδυνεύουν περισσότερο να κατασπαραχθούν από κάποιο λιοντάρι ή ύαινα. Το πρόγραμμα έχει αποδειχθεί τόσο επιτυχημένο, ώστε οι πληθυσμοί της άγριας ζωής στην περιοχή όπου εφαρμόζεται αυξάνονται, ακόμη κι εκείνοι των λιονταριών, των τσιτάχ και των αγριόσκυλων.

Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ"
του Mark Henderson - © The Times, 2003
Eπιμέλεια: Γιώργος Αγγελόπουλος
19 Σεπτεμβρίου 2003