Χρειάστηκαν περισσότερες από 200 ανεπιτυχείς προσπάθειες προκειμένου να γεννηθεί η Dolly...

Οι πρώτες προσπάθειες κλωνοποίησης οργανισμών (αμφιβίων) είχαν ήδη ξεκινήσει από τη δεκαετία του '60. Ωστόσο τα επιτεύγματά τους έγιναν ευρύτερα γνωστά, όταν ερευνητές του Ινστιτούτου Roselin της Σκωτίας ανακοίνωσαν τη γέννηση της Dolly (5 Ιουλίου 1996). H Dolly προέκυψε από την απομάκρυνση του πυρήνα του ωαρίου ενός πρόβατου και την αντικατάστασή του με τον πυρήνα ενός κυττάρου του μαστικού αδένα ενός άλλου ενήλικου ατόμου. Ο πυρήνας περιέχει το γενετικό υλικό (DNA) το οποίο αξιοποιείται από το ωάριο για τη δημιουργία του εμβρύου, όπως άλλωστε χρησιμοποιείται και το γενετικό υλικό, το οποίο σε κανονικές συνθήκες προκύπτει από τη σύντηξή του με το σπερματοζωάριο. Το έμβρυο που δημιουργήθηκε, ύστερα από 3-4 διαιρέσεις εμφυτεύθηκε στη μήτρα "θετής" μητέρας - προβατίνας, η οποία γέννησε τη Dolly (εικ. 1).

Εικόνα 1. Η γέννηση της Dolly

Η γέννηση της Dolly κατέδειξε ότι οι τροποποιήσεις που υφίσταται το DNA κατά την ανάπτυξη των οργανισμών είναι αναστρέψιμες, γεγονός που ανοίγει πολλούς επιστημονικούς ορίζοντες. Στις μέρες μας ο κατάλογος των ειδών που έχουν κλωνοποιηθεί ή είναι υπό κλωνοποίηση εμπλουτίζεται συνεχώς. Έχουν δημιουργηθεί δε και κλώνοι κλώνων.

Ωστόσο το ποσοστό επιτυχίας των πειραμάτων κλωνοποίησης παραμένει χαμηλό (δεν ξεπερνά το 5%), ενώ πολλοί από τους οργανισμούς που γεννιούνται με τη συγκεκριμένη μέθοδο αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας (πρόωρη γήρανση, καρκίνους, καρδιοπάθειες, προβλήματα στους πνεύμονες, δυσλειτουργίες του αναπνευστικού συστήματος κ.ά.) και πεθαίνουν σε νεαρή ηλικία. Στις 14 Φεβρουαρίου του 2003 η ομάδα κτηνιάτρων που παρακολουθούσε τη Dolly αποφάσισε να της κάνει ευθανασία. Ο πρώτος κλώνος θηλαστικού της ιστορίας έπασχε από ένα είδος καρκίνου του πνεύμονα που προκαλείται από ιό και υπέφερε πολύ.

Η κλωνοποίηση μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στη διατήρηση ειδών που απειλούνται από εξαφάνιση και, όσον αφορά το ανθρώπινο είδος, η πρόοδος στον τομέα της θεραπευτικής κλωνοποίησης (δημιουργία κλώνου στο δοκιμαστικό σωλήνα προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως πηγή κυττάρων για θεραπεία ασθενειών) αναμένεται σε γενικές γραμμές με ενθουσιασμό (εικ. 2). Ωστόσο η κοινωνική αποδοχή της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης (κλωνοποίηση που αποσκοπεί στη δημιουργία απογόνων ταυτόσημων γενετικά με έναν από τους γονείς) του είδους μας φαίνεται δύσκολη καθώς εμπλέκονται σοβαρά ζητήματα ηθικής. Αμφισβητείται δηλαδή έντονα το κατά πόσο η εφαρμογή της συγκεκριμένης γνώσης θα ευνοήσει τις κοινωνίες μας στο σύνολό τους.

Εικόνα 2. Παραγωγή οργάνων με κλωνοποίηση. Με την κλωνοποίηση ανθρώπινων εμβρύων θα παράγεται ιστός που θα μεταμοσχεύεται στα πάσχοντα όργανα ενώ δεν θα παρουσιάζονται προβλήματα απόρριψης του καθώς θα είναι απόλυτα συμβατός με τον ασθενή.

Dolly: www.anth.org/ifgene/dolly.jpg
Εικόνα 1: ΑΛΕΠΟΡΟΥ-ΜΑΡΙΝΟΥ Β., ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΙΤΗΣ Α., ΚΟΜΗΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΙΚ.,
ΠΙΑΛΟΓΛΟΥ Π. & ΣΓΟΥΡΙΤΣΑ Β.: Βιολογία θετικής κατεύθυνσης Γ' Τάξης Ενιαίου Λυκείου,
ΟΕΔΒ Αθήνα, 1999, σελ. 136 - Προσαρμογή από το ΚΠΕ Καστοριάς
Εικόνα 2: Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ" - ΤΗE INDEPENDENT "Πράσινο φως για την
κλωνοποίηση εμβρύων", 17 Αυγούστου 2000 - Προσαρμογή από το ΚΠΕ Καστοριάς