Η ταξινόμηση των οργανισμώνΠολύτιμα εργαλεία για την προσέγγιση της ζωής και την αναγνώριση των μορφών της αποτελεί η ταξινόμηση, η επιστήμη δηλαδή που έχει ως αντικείμενο την κατάταξη των έμβιων όντων σε ομάδες και η συστηματική, η μελέτη των σχέσεων μεταξύ των οργανισμών. Οι παραπάνω επιστημονικοί κλάδοι συνδέονται άμεσα μεταξύ τους καθώς η ταξινομική κατάταξη των οργανισμών αντανακλά τη φυλογενετική τους εξέλιξη στο χρόνο.
Ήδη από τον 4ο αιώνα π.Χ. (Αριστοτέλης, 350 π.Χ. - ταξινόμηση ζώων και Θεόφραστος, 320 π.Χ. - ταξινόμηση φυτών) γίνονται απόπειρες ταξινόμησης των τότε γνωστών οργανισμών σε υποομάδες των δύο παραδοσιακά αποδεκτών κατηγοριών, των φυτών και των ζώων.
Το 1735 ο σουηδικής καταγωγής επιστήμονας Κάρολος Λινναίος (Carl von Linne, 1707-1778) δημοσιεύει το έργο του "Συστήματα της Φύσης" (Systema Naturae) στο οποίο ταξινομεί φυτά (και σε μετέπειτα εκδόσεις ζώα) με τόση μεθοδικότητα ώστε δίκαια θεωρείται ο πατέρας της σύγχρονης ταξινόμησης (εικ. 1). Ο Λινναίος κατέταξε παρόμοια είδη στο ίδιο γένος, παρόμοια γένη στην ίδια τάξη κ.ο.κ. ενώ για τον προσδιορισμό των οργανισμών χρησιμοποίησε ένα διπλό όνομα (διώνυμη ονοματολογία), ενδεικτικό για το γένος και το είδος στο οποίο ανήκουν. Ο Λινναίος ήταν ο πρώτος που κατέταξε τον άνθρωπο στο είδος Homo sapiens.
Το 1812 ο γάλλος βοτανολόγος Καντόλ (Augustin-Pyrame de Candolle, 1778-1841) εισάγει τον όρο ταξινομία ή ταξινόμηση και καθιερώνει ένα βελτιωμένο σύστημα ταξινόμησης.
Ωστόσο ήδη από τον 16ο αιώνα η σταδιακή ανακάλυψη του αόρατου μέχρι τότε μικρόκοσμου, των μικροβίων (βακτήρια, κυανοβακτήρια, μύκητες, πρώτιστα), διεύρυνε σημαντικά την αναγνωρίσιμη ποικιλία των μορφών ζωής δυσχεραίνοντας κατά πολύ τις τότε χρησιμοποιούμενες πρακτικές ταξινόμησης. Με την πάροδο του χρόνου η κατάταξη των οργανισμών σε δύο μόνο κατηγορίες (φυτά, ζώα) αποδεικνυόταν ολοένα και πιο ανεπαρκής.
 |
|
Εικόνα
2. Τα πέντε Βασίλεια του Έμβιου Κόσμου
|
Το 1969 ο αμερικανός οικολόγος Robert H. Whittaker καθιερώνει το σύστημα ταξινόμησης των πέντε βασιλείων που χρησιμοποιείται στις μέρες μας. Σύμφωνα με αυτό οι διάφορες μορφές ζωής, σύγχρονες και παλαιότερες, κατατάσσονται με βάση ανατομικά, μορφολογικά, βιοχημικά, φυσιολογικά, μοριακά, γενετικά και φυλογενετικά κριτήρια σε πέντε Βασίλεια: Μονήρη, Πρώτιστα, Μύκητες, Φυτά και Ζώα (εικ. 2).
Εικόνα 1: www.rrz.uni-hamburg.de/biologie/b_online/e01/linne.htm
Εικόνα 2: www.brooklynexpedition.org/.../ class_seven_text_2.html - Προσαρμογή από το ΚΠΕ Καστοριάς
