Θεωρητική Προσέγγιση του Θέματος

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ

Το νερό είναι ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία της φύσης, της δημιουργίας και της ζωής. Ανέκαθεν υπήρξε το επίκεντρο της επιστήμης, της φιλοσοφίας, της μυθολογίας και της θρησκείας, καθώς και βασικό υλικό στη διαμόρφωση των λαϊκών παραδόσεων. Όλοι οι λαοί της γης λάτρεψαν το νερό ως θεότητα και η θρησκεία το υιοθετεί ως μέσο εξαγνισμού. Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, Αριστοτέλης και Εμπεδοκλής, πίστευαν ότι το σύμπαν αποτελείται από «ύδωρ-πυρ-αήρ», συστατικά από τα οποία προήλθε ο κόσμος. Το νερό μάλιστα το χαρακτηρίζουν ως «αίμα» της γήινης ζωής και το θεωρούσαν μαζί με το φως, βασικά ενεργειακά συστατικά ολόκληρης της ζωής.
Την πρωταρχική όμως σημασία του νερού την περιγράφει ο Πίνδαρος ως «Άριστον μεν Ύδωρ». Τον 6ο αιώνα π.χ. στην Ιωνία της Μ. Ασίας ο Θαλής ο Μιλήσιος και οι συνεργάτες του κάνουν υπέρβαση της μυθολογίας προς μία φιλοσοφική εξήγηση της προέλευσης του κόσμου και θεωρούν το νερό ως αρχή των όντων. Πολύ αργότερα ο Νεύτωνας το 17ο αιώνα, αναγνωρίζει και αυτός ότι το νερό είναι η πρωταρχική ουσία από την οποία προέρχονται όλα τα υλικά αγαθά του ανθρώπου.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα φυσικά στοιχεία της ζωής είναι περισσότερα από εκατό και ότι το νερό είναι ένα από αυτά. Η λέξη νερό εμφανίζεται στα Βυζαντινά χρόνια, όταν το φρέσκο νερό λεγόταν «νεαρόν ύδωρ» απ’ όπου το «νεαρόν» με παραφθορά κατέληξε σε «νερό». Σήμερα η λέξη «ύδωρ» αναφέρεται στην καθαρώς χημική ένωση δύο ατόμων υδρογόνου με ένα άτομο οξυγόνου.
Από προϊστορικά ερείπια στη Βοιωτία υπάρχουν μαρτυρίες ότι ο μυθικός λαός της, οι Μινύες, ήταν οι πρώτοι οι οποίοι είχαν αναπτύξει ένα τεράστιο σχέδιο υδατικής εκμετάλλευσης με σήραγγες, αναχώματα, αγωγούς κ.α. με σκοπό να τιθασεύσουν το νερό της περιοχής Κωπαϊδας και να το χρησιμοποιήσουν για ύδρευση, άδρευση και αποστράγγιση της λίμνης τότε Κωπαϊδας και της περιοχής γενικότερα. Η μυθολογία επίσης μας πληροφορεί ότι οι Θηβαίοι, ζηλεύοντες τον πλούτο των γειτόνων τους Βοιωτών, ζήτησαν τη συνδρομή του μυθικού Ηρακλή για να καταλάβουν τα έργα με τα οποία οι Μινύες έλεγχαν και εκμεταλλεύονταν τα νερά της περιοχής τους, κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο Στράβωνας επίσης στις περιηγήσεις του αναφέρεται διεξοδικά για τα υδραυλικά και υδρονομικά έργα της Βοιωτίας με τα οποία άρδευαν τις καλλιεργούμενες εκτάσεις και αποστράγγιζαν τα επιπλέον νερά δια μέσου καταβοθρών προς τον Ευβοϊκό κόλπο.



ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ

Το νερό ως τροφή και ως πρώτη ύλη είναι στενά συνδεδεμένο με τη ζωή και περιγράφει την ανθρώπινη πολιτιστική εξέλιξη μέσα στους αιώνες. Ο άνθρωπος απαιτεί γλυκό νερό για να επιβιώσει, γι’ αυτό και σε όλη την περίοδο της εξέλιξής του ζούσε κοντά σε ποταμούς και λίμνες. Από πολύ παλιά ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε το νερό για ζωτικές, ως προς την επιβίωσή του, παραδοσιακές χρήσεις, όπως είναι η πόση, η παρασκευή φαγητών και το πότισμα των χωραφιών. Όταν ο άνθρωπος ζούσε από το κυνήγι κατοικούσε σε περιοχές κοντά στο νερό, στις οποίες πήγαιναν τα θηράματα του για να ξεδιψάσουν.

Αργότερα με την καλλιέργεια του εδάφους, συνειδητοποίησε ότι το νερό είναι απόλυτα αναγκαίο για τις σοδειές του, γεγονός που μαρτυρείται από τα ερείπια παλαιών αρδευτικών δυκτίων που αξιοποιούσαν με κάθε δυνατό μέσο τη μέγιστη δυνατή χρήση του διαθέσιμου νερού. Με τη συγκρότηση των κοινωνικών ομάδων και την εγκαθίδρυση των μόνιμων οικισμών, δημιουργήθηκε ανταγωνισμός για την κατοχή του επιθυμητού ζωτικού χώρου που χαρακτηριζόταν από τη αφθονία του γλυκού νερού και επομένως από την επάρκεια της τροφής.

Εξάλλου, οι απαιτήσεις της σημερινής κοινωνίας για καθαρό και υγιεινό περιβάλλον προϋποθέτουν το συστηματικό έλεγχο της ποιότητας του νερού, την προσφορά επαρκούς ποσότητας προς τον καταναλωτή, τον έλεγχο των απορροών από τις αστικές και παραγωγικές του χρήσεις, ενώ θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η αποτελεσματική προστασία των υδατικών πόρων για ωφέλιμη χρήση από τις σημερινές και μελλοντικές γενεές.

Το ζήτημα ως προς την «κρίση νερού» που προβλέπεται ότι θα αντιμετωπίσει η χώρα μας τις προσεχείς δεκαετίες είναι υπαρκτό και συνδέεται με την καθυστέρηση και την απουσία ενιαίας πολιτικής της διαχείρισης των υδατικών πόρων, τις κλιματικές και παραγωγικές ιδιαιτερότητές του ελλαδικού χώρου, την εποχιακά αυξημένη ζήτηση σε νερό, τον κίνδυνο της υφαλμύρωσης των υπόγειων υδροφόρων στρωμάτων, τις γενικότερες επιπτώσεις της ρύπανσης, των συνηθειών και του σύγχρονου τρόπου υπερκατανάλωσης του νερού.

Το νερό γενικά δεν είναι μόνο φυσικό στοιχείο αλλά και πολιτικό όπλο. Δυστυχώς όμως, ενώ αυξάνονται σταθερά οι ανάγκες για πόσιμο νερό, μειώνονται όλο και περισσότερο τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματά του. Παράλληλα, απειλείται η ποιότητά τους και δημιουργούνται προβλήματα λόγω και της εντατικής εκμετάλλευσης του εδάφους με τις γεωργικές καλλιέργειες. Έτσι, τα υπόγεια νερά, αποτελούν αποθεματικό φυσικό πόρο στρατηγικής σημασίας και επομένως έχουν την ανάγκη ιδιαίτερης προστασίας και διαχείρισης.



ΝΕΡΟ - ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ

Το νερό είναι παντού στη γη, είναι ένας πολύτιμος αλλά και ευάλωτος φυσικός πόρος. Η έλλειψη του καθώς και η αυξανόμενη ζήτηση του, καταλήγουν σε σύνθετα και αλληλένδετα προβλήματα με επιπτώσεις στην κοινωνία, στην οικονομία και την καθημερινή ζωή. Για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά, κρίνεται απαραίτητη μια ολιστική προσέγγιση, μέρος της οποίας είναι η πληροφόρηση και η ευαισθητοποίηση του κόσμου.

Το νερό κυλάει παντού. Στα ποτάμια, στις λίμνες, στην θάλασσα, μέσα και βαθιά στη γη. Είναι εντελώς απαραίτητο στα φυτά αφού χωρίς αυτό δεν μπορούν να κάνουν την διαδικασία της φωτοσύνθεσης άρα δεν μπορούν να ζήσουν. Στα ζώα, αφού χωρίς αυτό δεν μπορούν να ζήσουν. Επουλώνουν πληγές δροσίζονται τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού. Πολύ σημαντικό επίσης είναι και για τον άνθρωπο. Όλοι ξέρουμε ή θα έχουμε ακούσει πως ο άνθρωπος ζει μερικές βδομάδες χωρίς φαγητό ενώ χωρίς νερό, ελάχιστες μέρες. Από αυτό και μόνο καταλαβαίνουμε την σημασία που έχει για τον άνθρωπο.

Οι άνθρωποι αγαπούν πολύ το νερό. Ζουν από αυτό, βγάζουν χρήματα με αυτό. Στις μεγάλες θάλασσες ψαρεύουν ψαράδες, κολυμπάνε οικογένειες και παρέες απολαμβάνουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Παίζουμε με αυτό, το καλοκαίρι με διάφορα θαλάσσια σπορ ή ακόμα και το χειμώνα κάνουμε σκι στις πλάγιες των βουνών. Το νερό είναι πηγή ζωής από όποια πλευρά και αν το δεις. Είναι το νάμα. Είναι το νερό που θεραπεύει το κουρασμένο σώμα. Το νερό που καθαρίζει την ψυχή του ανθρώπου. Το νερό της βάπτισης. Είναι η αιτία που τόσοι άνθρωποι μεγαλώνουν με υγειά. Το πιο αγνό δημιούργημα της φύσης.

Μέσα σ’ αυτό μεγαλώνουν υπέροχα πλάσματα. Δελφίνια, φώκιες και ψάρια. Μέσα από όλα αυτά μπορεί κάποιος εύκολα να διακρίνει το πόσο σημαντικό είναι το νερό για τον άνθρωπο. Τι κάνουμε όμως εμείς για όλα αυτά; Απλά το καταναλώνουμε άσκοπα δίχως να σκεφτόμαστε την σημασία που έχει. Ακόμη το μολύνουμε με πολλά τοξικά απόβλητα κάνοντας το επικίνδυνο. Επικίνδυνο για τον άνθρωπο. Επικίνδυνο για τα ψάρια. Επικίνδυνο για τα ζώα. Και όλα αυτά γυρίζουν και πάλι στον άνθρωπο. Μολύνει το νερό και κατά συνέπεια τα ψάρια, τα ζώα, τα φυτά άρα και τον ίδιο του τον εαυτό αφού εκείνος θα τραφεί με το ζώο, με το φυτό, με το ψάρι.

Δεν θέλει ιδιαίτερη προσπάθεια. Αρκεί ο καθένας να έχει πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού του τι επιπτώσεις θα έχει σε αυτόν τον ίδιο η ασέβεια του προς το νερό. Λίγο συναίσθηση και ευαισθησία και ο κόσμος θα είναι καλύτερος!

Επιστροφή