Μονοήμερο πρόγραμμα: Μια Σταγονοπαρέα στη Λίμνη μας
Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση»
Για μαθητές/τριες νηπιακής και πρώτης σχολικής ηλικίας
Επιλογή θέματος
Η συμπεριφορά του ανθρώπου κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του, χαρακτηρίζεται από μια ισχυρή παρόρμηση γνωριμίας και κατανόησης του κόσμου. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση στη νηπιακή και πρώτη σχολική ηλικία προσφέρει προκλήσεις, δίνει απαντήσεις και πραγματοποιεί προσεγγίσεις που θέτουν τις βάσεις για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των νεαρών ατόμων.
Η παραπάνω παραδοχή αποτελεί το βασικό κριτήριο για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός προγράμματος Π.Ε. για παιδιά νηπιακής και πρώτης σχολικής ηλικίας.
Η επιλογή του θέματος προέκυψε από την άμεση σχέση του ανθρώπου της περιοχής με το λιμναίο περιβάλλον, που αναπόφευκτα επισημαίνει την ανάγκη για γνώση, ευαισθητοποίηση και προστασία. Για τα παιδιά της περιοχής, η λίμνη αποτελεί το άμεσα προσβάσιμο φυσικό περιβάλλον, την επέκταση της σχολικής αυλής και της γειτονιάς τους. Συνεπώς, η εκδήλωση του ενδιαφέροντός τους θεωρήθηκε δεδομένη.
Διάρκεια προγράμματος
Το πρόγραμμα διαρκεί τρεισήμισι έως τέσσερις ώρες, από τις 9:00 έως τις 13:00.
Βασικές έννοιες του προγράμματος
Περιβάλλον, ο κύκλος του νερού, θάλασσα, λίμνη, ποτάμι, πηγή, υδρατμοί, εξάτμιση, βροχή, φυτά και ζώα του υγρότοπου, τροφικές σχέσεις
Ροή προγράμματος
Α’ Φάση (9:00 – 11:00 στους χώρους του ΚΠΕ)
α) Υποδοχή των μαθητών/τριών και ξενάγηση στους εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους του ΚΠΕ. Παρατήρηση των φυσικών & ανθρωπογενών στοιχείων που υπάρχουν εξωτερικά του ΚΠΕ και εισαγωγή της έννοιας «περιβάλλον». Έμφαση στην παρατήρηση της λίμνης και προβληματισμός για την «προέλευση» του νερού που την τροφοδοτεί. Διατύπωση ερωτημάτων που προετοιμάζουν τα παιδιά για την αφήγηση της ιστορίας: «Μια Σταγονοπαρέα στη Λίμνη μας».
β) Η αφήγηση πραγματοποιείται στην αίθουσα υποδοχής, μπροστά σε ένα σκηνικό μεγάλων διαστάσεων που απεικονίζει φαινόμενα του υδρολογικού κύκλου. Η ιστορία αναφέρεται στο περιπετειώδες ταξίδι μιας σταγονοπαρέας, που ξεκίνησε από κάποια μακρινή θάλασσα και συμμετέχοντας στον κύκλο του νερού, φτάνει στη λίμνη μας.
Σκοπός της αφήγησης της ιστορίας είναι: α) η συσχέτιση του κύκλου του νερού με την ύπαρξη και διατήρηση της λίμνης, β) η πρόκληση του ενδιαφέροντος των μαθητών/τριών και της διάθεσης μετάβασης στη λίμνη (κάποιες σταγόνες βροχής, αναφερόμενες ως Σταγονοπαρέα, έπεσαν στη λίμνη).
Μετά την αφήγηση της ιστορίας, ακολουθεί διάλειμμα με πρόγευμα και χωρισμός των παιδιών σε ομάδες.
Β’ Φάση – Δραστηριότητες πεδίου (11:00 – 12:30)
Οι δραστηριότητες πεδίου πραγματοποιούνται σε παραλίμνια περιοχή, πολύ κοντά στο ΚΠΕ.
Οι δραστηριότητες πεδίου κατευθύνονται:
α) Από την περιέργεια των μαθητών να ανακαλύψουν τις σταγόνες (ήρωες της ιστορίας) που «ήρθαν» στη λίμνη. Σημειώνεται ότι σε διάφορα σημεία του πεδίου τοποθετούνται προηγουμένως έξι φιγούρες σταγόνων, που αποτελούν τα μέλη της σταγονοπαρέας.
β) Από αφηγηματικά μέρη (συνέχεια της ιστορίας) συνοδευόμενα με ερωτήσεις – κλειδιά, που απευθύνουν οι εκπαιδευτικοί στα παιδιά και σχετίζονται με τη δράση και τις ανακαλύψεις των «ηρώων της ιστορίας» στη λίμνη.
Η εύρεση κάθε σταγόνας κατευθύνει τα παιδιά σε κάποια δραστηριότητα παρατήρησης (της λεκάνης απορροής, του νερού της λίμνης, φυτών και ζώων της λίμνης), συλλογής διάφορων αντικειμένων ή σε συζήτηση και παιχνίδια επιτυγχάνοντας έτσι την προσέγγιση του λιμναίου περιβάλλοντος.
Η ιστορία «Μια Σταγονοπαρέα στη Λίμνη μας» και το ομώνυμο πρόγραμμα ολοκληρώνεται με τις αυθόρμητα εκφραζόμενες απόψεις και υποθέσεις των παιδιών σχετικά με την κατάληξη των έξι σταγόνων της ιστορίας.
Γ’ Φάση – Αξιολόγηση (12:30 – 13:00)
Πριν από την αναχώρηση των παιδιών και των συνοδών τους, δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να εκφράσουν τις εντυπώσεις τους συμπληρώνοντας μια χάρτινη κατασκευή της λίμνης, αναρτημένης σε φορητό πίνακα. Τα παιδιά συμπληρώνουν τη λίμνη που εικονίζεται με εικόνες ζώων, φυτών, ανθρωπογενών στοιχείων και άλλων αντικειμένων που έχουν συλλέξει. Η σύνθεση που δημιουργείται αποτελεί μια απεικόνιση των όσων προσεγγίστηκαν στο πρόγραμμα και χαρίζεται στα παιδιά.