Έρημοι

Οι έρημοι βρίσκονται σε περιοχές με ελάχιστη (μικρότερη από 25 εκατοστά ετησίως) και μη ομοιόμορφα κατανεμημένη στη διάρκεια του έτους βροχόπτωση (έρημοι Αφρικής, Αυστραλίας, Ασίας, Αμερικής - εικ. 1, 2). Οι υψηλές θερμοκρασίες στη διάρκεια της ημέρας και οι χαμηλές τις νύχτες σε συνδυασμό με τις μεγάλες περιόδους ανομβρίας αποτρέπουν την ανάπτυξη πλούσιας βλάστησης. Στις ερήμους η πρωτογενής παραγωγή στηρίζεται σε κάποια αλόφυτα, παχύφυτα (κάκτοι) και σε μερικά ετήσια μικρά φυτά που αναπαράγονται στη σύντομη περίοδο του έτους που το διαθέσιμο νερό επαρκεί (εικ. 3). Ανάμεσα στις προσαρμογές των φυτών της ερήμου στην ξηρασία είναι η φυλλόπτωση, ο σχηματισμός μικρών και παχύδερμων φύλλων και το εκτεταμένο ριζικό σύστημα στο οποίο αποθηκεύονται σημαντικές ποσότητες νερού σε περιόδους που αυτό είναι διαθέσιμο.

Εικόνα 1. Περιοχές εξάπλωσης των ερήμων

Εικόνα 2. Έρημος Σαχάρα, Αφρική

Εικόνα 3. Φυτά της ερήμου. Αριστερά: Κάκτος (Carnegiea
gigantea) της Αριζόνα, είδος που ζει κατά μέσο όρο 200 χρόνια. Δεξιά: Το μπιζέλι του Στουρτ (Clianthus formosus) είναι ένα από τα ενδημικά λουλούδια των αυστραλιανών ερήμων που ανθίζει μόνο μετά τη σύντομη περίοδο των βροχών.

Στις ερήμους τα ζωικά είδη αντιπροσωπεύονται από λίγα μεγάλα σπονδυλόζωα όπως η αντιλόπη, άφθονα τρωκτικά που ζουν σε τρύπες μέσα στο έδαφος, πτηνά όπως η στρουθοκάμηλος και διάφορα είδη εντόμων (εικ. 4). Τα ζώα της ερήμου, επιβιώνοντας σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών και ξηρασίας, έχουν αναπτύξει πολυάριθμες προσαρμογές (μείωση της εφίδρωσης, περιορισμένη κατανάλωση του ελεύθερου νερού, κατανάλωση τροφών μεγάλης περιεκτικότητας σε νερό, αποφυγή της έκθεσης τους στον ήλιο - ανάπτυξη νυκτόβιας δραστηριότητας κ.λπ.).

Εικόνα 4. Ζώα της ερήμου. Αριστερά: Η καμήλα δρομάδα (Camelus dromedarius) μπορεί να πιει νερό ίσο με το 40% του βάρους της, "προβλέποντας" την έλλειψη νερού. Δεξιά: Το μήκος του σκορπιού Hadrurus arizonensis μπορεί να φτάνει τα 15 εκατοστά.

Εικόνα 1: www.blueplanetbiomes.org/desert.htm
Εικόνα 2: www.best-sahara-tours.com/ pages/mali/
Carnegiea gigantea: www.blueplanetbiomes.org/ saguaro_cactus.htm
Clianthus formosus: www.aussie-info.com/identity/ flora/sturtpea.php
Camelus dromedarius: www.dierentuin.net/zoogdieren_land/ dromedaris.html
Hadrurus arizonensis: wrbu.si.edu/www/stockwell/photos/ h_arizonensis(pale).JPG